Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (8.1997)

Małgorzata Lisiewicz

dyskursy nauki a wizerunek ciała
W ZACHODNIEJ I AMERYKAŃSKIEJ SZTUCE
lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych

Szczególne zainteresowanie ciałem, organizmem, seksualnością, toż-
samością, jakie pojawia się we współczesnej praktyce artystycznej nie
Wynika ani z potrzeby poszerzania nieustannie nadwyrężanych granic
sztuki, ani z dążenia do tworzenia „cielesnej” metafizyki dzieła. Nowo-
ścią, którą wnosi sztuka ostatnich dwóch dekad, jest świadomość, która
towarzyszy współczesnym przedstawieniom ciała. Miejsce estetycznej
Wrażliwości zajęła etyczna perspektywa oglądu świata i człowieka. Ludz-
ki wizerunek pojawił się jako polityczny gest artysty świadomego swojego
usytuowania w otaczającej go rzeczywistości. Celem sztuki stała się we-
ryfikacja obowiązujących kodów przedstawiania i to zarówno w sferze ar-
tystycznej, jak i w obszarze potocznej praktyki życiowej. Wizerunek bar-
dziej tu oznacza nową politykę somatyczności uwikłanej w problemy
Współczesności, aniżeli pikturalną jakość konstruowanego przez artystę
dzieła. Ciało stało się obiektem zainteresowań sztuki, bo znalazło się ono
w centrum politycznej, społecznej, kulturowej przestrzeni nasyconej roz-
maitymi, często sprzecznymi interesami funkcjonujących ideologii1.
We współczesnej refleksji artystycznej ciało stało się znakiem, języ-
kiem, systemem komunikacji. Sztuka bada ów język, nim się posługuje,
aby dekodować znaczenia i treści, jakie projekowane są za pomocą 'ciała’
w potoczną rzeczywistość. Przedstawienie traktowane jest tu jako pole
semantyczne, na które władza projektuje obowiązujący zespół norm
i konwencji gwarantujący ustalony porządek i dominację systemu pa-
triarchalnego, którego symboliczną wykładnią stał się „biały”, „szczupły”,
„młody”, „płci męskiej”, „heteroseksualny”, „finansowo zabezpieczony”,
Por. J. Rian, What’sAll This Body Art About, „Flash Art”, nr 168, 1993.

i