Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (9.1998)

54

ŁUKASZ KIEPUSZEWSKI


Ryc. 1. Władysław Strzemiński, Domy w ogrodzie, 1928, Muzeum Sztuki w Łodzi, repr. za:
W. Strzemiński in memoriam, pod red. J. Zagrodzkiego, Łódź 1988, s. 146

nie z malarskimi realizacjami, które artysta sam określał jako „kubistycz-
ne”3. Jedną z zachowanych z tamtych czasów prac „Cezanne’owskich” są
Domy w ogrodzie z 1928 roku (il. 1).
Kompozycja obrazu Władysława Strzemińskiego opiera się na ekspo-
zycji prostokątnego okna umieszczonego w ścianie domu równoległej do
płaszczyzny obrazu. Okno jest nieco odsunięte od centrum przedstawie-
nia. Analogiczny zamysł kompozycyjny pojawia się w serii późnych obra-
zów Cezanne’a z Chateau Noir czy w Zniszczonym domu z 1896 roku. Ok-
no w obrazie Strzemińskiego stanowi podstawowy element, dzięki
któremu możliwa jest identyfikacja przedstawionej rzeczywistości. Pozo-
stałe kombinacje form, zawarte na płaszczyźnie, mogą otrzymać swoje
przedmiotowe oznaczenia tylko dzięki jego uprzedniemu rozpoznaniu
przez widza. Prostokąt okna jest wyraziście osadzony w układzie kompo-
zycyjnym przez to, że powtarza prostokątne kształty pola obrazowego.
Dzięki tej zależności na płaszczyźnie wytwarza się wielokrotny rytm pio-
nowych i poziomych podziałów linii - konturów kolejnych domów, da-
chów, okien i kominów.
3 A. Turowski, Konstruktywizm polski. Próba rekonstrukcji nurtu (1921-1934), Wroc-
ław 1981, s. 206.