DOI Heft:
Polemiki
DOI Artikel:Turowski, Andrzej: Mowa w miejsce pisma
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28184#0198
196
ANDRZEJ TUROWSKI
Motto II:
A trauers 1’histoire: la traversee dans ce cas peut aussi bien denoter
1’historicisme, le caractóre determinant de 1’historicite du sens, que
1’anhistoricite, 1’histoire traversee, transie en direction du sens, dans
le sens d’un sens en lui-meme anhistoriąue. Le syntagme «a travers
l’histoire» pourrait intituler toutes nos ąuestions sans les contraindre
d’avance. En presupposant Yetymon - un et nu presupposition
sans laąuelle peut-etre on n’ouvrirait jamais la bouohe, en
commenęant par mediter la polysemie apparente de tekhne pour met-
tre a nu le noyau simple qui se cacherait derriere la multiplicite, on
se donnę a penser que art a un sens. Mieux, que son histoire n’en est
pas une ou qu’elle n’en est une que pour etre gouvernee par ce sens
un et nu, sous le regime de son sens interne, comme histoire du sens
de l’art12.
A więc historia; czym miałaby być „historyczna istota sztuki”, o której
traktuje historia sztuki? (s. 154). Historia i sens w historii sztuki czyli
znów (?) w rozdziale dziewiątym powraca „sprawa Butów Van Gogha
i dziejowości sztuki”. Tutaj w dekonstruującym tekście Derridy dostrzega
Suchocki pojawienie się pojęcia „przywrócenia” jako cechy dzieła i zabie-
gu interpretacyjnego, wiążącego dzieło sztuki z jego historią (historiami).
Podążając dalej śladami Heideggera, wskazuje Suchocki na sposób, w ja-
ki filozof „dokonując zwięzłej, ale dobitnej krytyki postępowania z dzie-
łem sztuki, takiego, jakie właściwe jest historii sztuki”, zaznacza zara-
zem „rozstanie z pewną perspektywą rozpatrywania zagadnienia
historyczności” (s. 165).
Przyjrzyjmy się bliżej, o co chodzi. Przezwyciężenie krytykowanej
przez Brysona (i „właściwej” historii sztuki) opozycji kontekst/tekst
uprzywilejowującej „macierzyste” myślenie kontekstowe i dynamizujące
historycznie dzieło, dokonało się - pisze Suchocki - w „utekstowieniu”
kontekstu przez Derridę i jest czytelne w przekonaniach Heideggera o
tym, że „rozpatrując kwestię historyczności, pozostajemy w orbicie kwe-
stii mowy” (s. 170).
W dalszych rozważaniach Suchocki, pozostawia na boku „tekstual-
ność” historii, podejmując Heideggerowski problem „mowy”, która - po-
wtórzmy - „dana jest człowiekowi, aby możliwe były dzieje”. Mowa nie
jest tu tekstem, lecz „zaświadczaniem przynależności do bytu w całości”
i zarazem „zaświadczaniem własnego istnienia” czyli sposobem bycia te-
go, co dziejowe i egzystencjalną dziejowością jestestwa. „W perspektywie
pierwotnej dziejowości jestestwa - przytacza rozumowanie Heideggera
Suchocki - historię jako naukę ustanawia historyczne bycie dla byłego
12
J. Derrida, La aerite enpeinture, op. cit., s. 25.
ANDRZEJ TUROWSKI
Motto II:
A trauers 1’histoire: la traversee dans ce cas peut aussi bien denoter
1’historicisme, le caractóre determinant de 1’historicite du sens, que
1’anhistoricite, 1’histoire traversee, transie en direction du sens, dans
le sens d’un sens en lui-meme anhistoriąue. Le syntagme «a travers
l’histoire» pourrait intituler toutes nos ąuestions sans les contraindre
d’avance. En presupposant Yetymon - un et nu presupposition
sans laąuelle peut-etre on n’ouvrirait jamais la bouohe, en
commenęant par mediter la polysemie apparente de tekhne pour met-
tre a nu le noyau simple qui se cacherait derriere la multiplicite, on
se donnę a penser que art a un sens. Mieux, que son histoire n’en est
pas une ou qu’elle n’en est une que pour etre gouvernee par ce sens
un et nu, sous le regime de son sens interne, comme histoire du sens
de l’art12.
A więc historia; czym miałaby być „historyczna istota sztuki”, o której
traktuje historia sztuki? (s. 154). Historia i sens w historii sztuki czyli
znów (?) w rozdziale dziewiątym powraca „sprawa Butów Van Gogha
i dziejowości sztuki”. Tutaj w dekonstruującym tekście Derridy dostrzega
Suchocki pojawienie się pojęcia „przywrócenia” jako cechy dzieła i zabie-
gu interpretacyjnego, wiążącego dzieło sztuki z jego historią (historiami).
Podążając dalej śladami Heideggera, wskazuje Suchocki na sposób, w ja-
ki filozof „dokonując zwięzłej, ale dobitnej krytyki postępowania z dzie-
łem sztuki, takiego, jakie właściwe jest historii sztuki”, zaznacza zara-
zem „rozstanie z pewną perspektywą rozpatrywania zagadnienia
historyczności” (s. 165).
Przyjrzyjmy się bliżej, o co chodzi. Przezwyciężenie krytykowanej
przez Brysona (i „właściwej” historii sztuki) opozycji kontekst/tekst
uprzywilejowującej „macierzyste” myślenie kontekstowe i dynamizujące
historycznie dzieło, dokonało się - pisze Suchocki - w „utekstowieniu”
kontekstu przez Derridę i jest czytelne w przekonaniach Heideggera o
tym, że „rozpatrując kwestię historyczności, pozostajemy w orbicie kwe-
stii mowy” (s. 170).
W dalszych rozważaniach Suchocki, pozostawia na boku „tekstual-
ność” historii, podejmując Heideggerowski problem „mowy”, która - po-
wtórzmy - „dana jest człowiekowi, aby możliwe były dzieje”. Mowa nie
jest tu tekstem, lecz „zaświadczaniem przynależności do bytu w całości”
i zarazem „zaświadczaniem własnego istnienia” czyli sposobem bycia te-
go, co dziejowe i egzystencjalną dziejowością jestestwa. „W perspektywie
pierwotnej dziejowości jestestwa - przytacza rozumowanie Heideggera
Suchocki - historię jako naukę ustanawia historyczne bycie dla byłego
12
J. Derrida, La aerite enpeinture, op. cit., s. 25.