Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (9.1998)

Stanisław Czekalski

GROTTGER, CZAROWNICE I METODA.
O LOSOWANIU REKRUTÓW, INTENCJI ARTYSTYCZNEJ
I DIALOGU MIĘDZYOBRAZOWYM
UWAGI NA MARGINESIE KSIĄŻKI MARIUSZA BRYLA1

1. WSTĘP ALBO DEDYKACJA: ROZKOSZE TEKSTU
Niewątpliwą wartością pracy M. Bryla Cykle Artura Grottgera. Poety-
ka i recepcja jest dostrzeżenie i wydobycie, poprzez wnikliwe analizy, se-
mantycznej mocy tkwiącej w strukturze wizualnej poszczególnych przed-
stawień cykli. Siłę ich wyrazu dostrzega autor - mówiąc najkrócej, choć
to grube uproszczenie - w umiejętnym rozwiązaniu kompozycji obrazu ja-
ko płaszczyzny konstytuowania obrazowego sensu, a przy tym w wyzy-
skaniu i przetworzeniu rozmaitych wzorów ikonograficznych i niesionych
przez nie znaczeń. Dla interpretacji immanentnej Grottgerowskich kom-
pozycji szczególnie użyteczne okazały się metody analizy struktury wizu-
alnej zaproponowane przez R. Arnheima i M. Imdahla, natomiast uwagi
na temat związków międzyobrazowych z jednej strony inspirowane
są pomysłami W. Suchockiego, z drugiej zaś zmierzają do rekonstrukcji
procesu twórczego drogą wyznaczoną przez koncepcję „intencji artystycz-
nej” M. Baxandałla. Pod względem metodologicznym praca M. Bryla sta-
nowi zatem ciekawą próbę sprzężenia różnych perspektyw badawczych
(poza wymienionymi autor odwołuje się także do propozycji W. Kempa,
O. Batschmanna, N. Brysona i M. Frieda) dla możliwie wielostronnej
analizy dzieł.
1 M. Bryl, Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja, Poznań 1994. Dziękuję Mariu-
szowi Brylowi i wszystkim Dyskutantom za cenne uwagi, które skłoniły mnie do wprowa-
dzenia kilku zmian w obecnej redakcji tekstu.