DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Suchocki, Wojciech: Zuzanna: co my widziem na tym obrazku?
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28185#0027
WOJCIECH SUCHOCKI
ZUZANNA. CO MY WIDZIEM NA TYM OBRAZKU?*
W „klasycznym” tekscie feministycznej historii sztuki, ktôry ukazal
sip w 1982 roku pod tytulem Artemisia and Susanna w tomie Feminism
and Art History, a potem utworzyi rozdzial wydanej w 1989 roku mono-
grafii* 1, Mary Garrard podejmuje kwestip autorstwa obrazu Zuzanna
i starcy, przyjmujgc autentycznosc sygnatury Artemizji Gentileschi i daty
na obrazie, a takze zagadnienie zwigzkôw mipdzyobrazowych, w jakie
dzielo jest uwiklane, zwîaszcza o charakterze motywiczno-tematycznym,
by obraz na sposôb ikonologiczny „zinterpretowac”, czy tez — jak to okre-
slai niegdys Oskar Bâtschmann - wyjasnic na podstawie historycznych
prawidiowosci i indywidualnych motywacji2.
Postppowanie to, ukiadajgce sip w glôwnym lozysku historii sztuki,
mozna krytykowac z dwôch punktôw widzenia: jako nie wykorzystujgce
w peïni mozliwosci otwieranych przez tradycje; dyscypliny - chocby w za-
kresie „krytyki stylu” (porôwnanie z obrazami Orazia i Artemizji) oraz
zwigzkôw mi^dzyobrazowych: dla uchwycenia „dialogicznego” sensu dzie-
ia. Przyczynil si^ do tego zwîaszcza, jak myslç, pospiech ku spozytkowa-
niu materialu biografïcznego - o pewnej szczegôlnej atrakcyjnosci -
i uczynieniu z Zuzanny przykîadu problematyki feministycznej. Ale po-
st^powanie to mozna krytykowac takze z pozycji feministycznych - wy-
kazujgc potrzebp odrzucenia paradygmatu badawczego, w obrçbie ktôre-
go pytanie o autorstwo ma sens, czy tez jest pytaniem podstawowym.
Takg krjdyk^ przeprowadza Griselda Pollock, po czpsci Mieke Bal3.
* Tekst ten jest probe^ odtworzenia wypowiedzi na Poznanskim Seminarium Femini-
stycznym „Kultura artystyczna w perspektywie feministycznej” 28 pazdziemika 1995 roku.
1 M. D. Garrard, Artemisia Gentileschi: The Image of the Female Hero in Italian Ba-
roque Art. Princeton 1989, rozdz. Susatina, s. 183-209.
2 O. Batschmann, Einfuhrung in die kunstgeschichtliche Hermeneutik. Die Ausle-
gung von Bildern. Darmstadt 1984.
3 G. Pollock w recenzji ksi^zki Garrard, „The Art Bulletin” LXXII, September
1990, nr 3, s. 499-505; M. Bal, Reading Rembrandt. Beyond the Word Image Opposition...,
1991, zwi. rozdz. 4, s. 138-156.
ZUZANNA. CO MY WIDZIEM NA TYM OBRAZKU?*
W „klasycznym” tekscie feministycznej historii sztuki, ktôry ukazal
sip w 1982 roku pod tytulem Artemisia and Susanna w tomie Feminism
and Art History, a potem utworzyi rozdzial wydanej w 1989 roku mono-
grafii* 1, Mary Garrard podejmuje kwestip autorstwa obrazu Zuzanna
i starcy, przyjmujgc autentycznosc sygnatury Artemizji Gentileschi i daty
na obrazie, a takze zagadnienie zwigzkôw mipdzyobrazowych, w jakie
dzielo jest uwiklane, zwîaszcza o charakterze motywiczno-tematycznym,
by obraz na sposôb ikonologiczny „zinterpretowac”, czy tez — jak to okre-
slai niegdys Oskar Bâtschmann - wyjasnic na podstawie historycznych
prawidiowosci i indywidualnych motywacji2.
Postppowanie to, ukiadajgce sip w glôwnym lozysku historii sztuki,
mozna krytykowac z dwôch punktôw widzenia: jako nie wykorzystujgce
w peïni mozliwosci otwieranych przez tradycje; dyscypliny - chocby w za-
kresie „krytyki stylu” (porôwnanie z obrazami Orazia i Artemizji) oraz
zwigzkôw mi^dzyobrazowych: dla uchwycenia „dialogicznego” sensu dzie-
ia. Przyczynil si^ do tego zwîaszcza, jak myslç, pospiech ku spozytkowa-
niu materialu biografïcznego - o pewnej szczegôlnej atrakcyjnosci -
i uczynieniu z Zuzanny przykîadu problematyki feministycznej. Ale po-
st^powanie to mozna krytykowac takze z pozycji feministycznych - wy-
kazujgc potrzebp odrzucenia paradygmatu badawczego, w obrçbie ktôre-
go pytanie o autorstwo ma sens, czy tez jest pytaniem podstawowym.
Takg krjdyk^ przeprowadza Griselda Pollock, po czpsci Mieke Bal3.
* Tekst ten jest probe^ odtworzenia wypowiedzi na Poznanskim Seminarium Femini-
stycznym „Kultura artystyczna w perspektywie feministycznej” 28 pazdziemika 1995 roku.
1 M. D. Garrard, Artemisia Gentileschi: The Image of the Female Hero in Italian Ba-
roque Art. Princeton 1989, rozdz. Susatina, s. 183-209.
2 O. Batschmann, Einfuhrung in die kunstgeschichtliche Hermeneutik. Die Ausle-
gung von Bildern. Darmstadt 1984.
3 G. Pollock w recenzji ksi^zki Garrard, „The Art Bulletin” LXXII, September
1990, nr 3, s. 499-505; M. Bal, Reading Rembrandt. Beyond the Word Image Opposition...,
1991, zwi. rozdz. 4, s. 138-156.