DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Juszkiewicz, Piotr: Ekonomia semiotyczna i pragnienie własnego języka
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28185#0224
222
PIOTR JUSZKIEWICZ
dzgce na obszarze artystycznego swiata pomiçdzy aktywnymi tam pod-
miotami, Bourdieu15 wprowadza pojçcie kapitaiu symbolicznego. Kapital
symboliczny powstaje w efekcie zdezawuowania kapitaiu ekonomicznego
lub politycznego, powiada Bourdieu, a dokonuje siç tego poprzez pozy-
tywne wartosciowanie zachowan z punktu widzenia ekonomii nieracjo-
nalnych - takich jak na przyklad wymianç pienigdza na obraz. Przy
czym caia ta operacja oparta jest na uniewaznieniu pienigdza, jako cze-
gos, co nie tylko nie jest podstawowym czynnikiem w budowie symbolicz-
nego kapitaiu, ale co moze brac udzial w budowaniu owego kapitaiu tylko
jako wartosc zanegowana. Wartosciowe jest to, co niekomercyjne, nie na
sprzedaz. Przy czym negacja ekonomii nie jest w tym przypadku ani pro-
stg maskg, ani kompletnym odrzuceniem ekonomicznych zachowan -
idzie raczej o swego rodzaju grç prowadzong srodkami ideologii.
W ramach tej ideologii dealer, a takze krytyk, to ci, ktôrzy sg w stanie
wypatrzyc sztukç, odkryc nieznanego geniusza, by jego tworczosc podaro-
wac swiatu. Potwierdzanie przez innych kolejnych wyborow, skutkuj^ce
takze efektem ekonomicznym, jest sposobem nabywania kapitaiu sym-
bolicznego, transakcjg tym bardziej symbolicznie efektj^wng,, im mniej
naznaczong pi^tnem ekonomicznego zysku. Kapital symboliczny zatem,
powtôrzmy za Bourdieu, to kapital ekonomiczny lub symboliczny, ktôry
jest zdezawuowany - co oznacza, ze jest nietrafnie rozpoznany. Nietraf-
nie, bowiem funkcjonuje jako swoje zaprzeczenie, ale przeciez zaprzeczo-
ny nie znika, a jedynie uchodzi za rozpoznany jako niewazny, gwarantu-
jap de facto w dlugiej perspektywie, ekonomiczny zysk.
Drugie szczegôiowe zaiozenie, bez ktôrego trudno byioby takie rozwa-
zania prowadzic, to przekonanie, ze dzielo traktowane jest jako obiekt
istniejgcy jako taki (istotny, wartosciowy, transcendentny, umozliwiajgcy
poznanie, uniwersalny) w wyniku kolektywnej wiary wen jako dzielo
sztuki. Ma wiçc charakter fetyszu, ale zeby unikngc znôw uproszczen
analizy spoiecznej, a zarazem abstrakcji dociekan strukturalistycznych,
Bourdieu powiada, ze to wszystko, co dzielo stwarza, konstytuuje musi
byc przedmiotem uwagi:
Produkcja dyskursu (krytycznego, historycznego etc.) o dziele sztuki jest jednym
z warunkôw produkcji dziela. Kazda krytyczna afïrmacja zawiera z jednej strony
rozpoznanie wartosci dziela, ktôre je powoduje, ktôre jest oznaczane jako warto-
sciowy przedmiot uprawnionego dyskursu (...) a z drugiej strony [jest] afïrmacja
wiasnej legitymacji. Wszyscy krytycy deklaruj^ nie tylko os^d dziela, ale takze
15 P. Bourdieu, The Production of Belief: Contribution to an Economy of Symbolic
Goods, „Media, Culture & Society” 1980, vol. 2; N. Garnham, R. Williams, Pierre Bour-
dieu and the Sociology of Culture: an Introduction, „Media, Culture & Society” 1980, vol. 2,
3, July.
PIOTR JUSZKIEWICZ
dzgce na obszarze artystycznego swiata pomiçdzy aktywnymi tam pod-
miotami, Bourdieu15 wprowadza pojçcie kapitaiu symbolicznego. Kapital
symboliczny powstaje w efekcie zdezawuowania kapitaiu ekonomicznego
lub politycznego, powiada Bourdieu, a dokonuje siç tego poprzez pozy-
tywne wartosciowanie zachowan z punktu widzenia ekonomii nieracjo-
nalnych - takich jak na przyklad wymianç pienigdza na obraz. Przy
czym caia ta operacja oparta jest na uniewaznieniu pienigdza, jako cze-
gos, co nie tylko nie jest podstawowym czynnikiem w budowie symbolicz-
nego kapitaiu, ale co moze brac udzial w budowaniu owego kapitaiu tylko
jako wartosc zanegowana. Wartosciowe jest to, co niekomercyjne, nie na
sprzedaz. Przy czym negacja ekonomii nie jest w tym przypadku ani pro-
stg maskg, ani kompletnym odrzuceniem ekonomicznych zachowan -
idzie raczej o swego rodzaju grç prowadzong srodkami ideologii.
W ramach tej ideologii dealer, a takze krytyk, to ci, ktôrzy sg w stanie
wypatrzyc sztukç, odkryc nieznanego geniusza, by jego tworczosc podaro-
wac swiatu. Potwierdzanie przez innych kolejnych wyborow, skutkuj^ce
takze efektem ekonomicznym, jest sposobem nabywania kapitaiu sym-
bolicznego, transakcjg tym bardziej symbolicznie efektj^wng,, im mniej
naznaczong pi^tnem ekonomicznego zysku. Kapital symboliczny zatem,
powtôrzmy za Bourdieu, to kapital ekonomiczny lub symboliczny, ktôry
jest zdezawuowany - co oznacza, ze jest nietrafnie rozpoznany. Nietraf-
nie, bowiem funkcjonuje jako swoje zaprzeczenie, ale przeciez zaprzeczo-
ny nie znika, a jedynie uchodzi za rozpoznany jako niewazny, gwarantu-
jap de facto w dlugiej perspektywie, ekonomiczny zysk.
Drugie szczegôiowe zaiozenie, bez ktôrego trudno byioby takie rozwa-
zania prowadzic, to przekonanie, ze dzielo traktowane jest jako obiekt
istniejgcy jako taki (istotny, wartosciowy, transcendentny, umozliwiajgcy
poznanie, uniwersalny) w wyniku kolektywnej wiary wen jako dzielo
sztuki. Ma wiçc charakter fetyszu, ale zeby unikngc znôw uproszczen
analizy spoiecznej, a zarazem abstrakcji dociekan strukturalistycznych,
Bourdieu powiada, ze to wszystko, co dzielo stwarza, konstytuuje musi
byc przedmiotem uwagi:
Produkcja dyskursu (krytycznego, historycznego etc.) o dziele sztuki jest jednym
z warunkôw produkcji dziela. Kazda krytyczna afïrmacja zawiera z jednej strony
rozpoznanie wartosci dziela, ktôre je powoduje, ktôre jest oznaczane jako warto-
sciowy przedmiot uprawnionego dyskursu (...) a z drugiej strony [jest] afïrmacja
wiasnej legitymacji. Wszyscy krytycy deklaruj^ nie tylko os^d dziela, ale takze
15 P. Bourdieu, The Production of Belief: Contribution to an Economy of Symbolic
Goods, „Media, Culture & Society” 1980, vol. 2; N. Garnham, R. Williams, Pierre Bour-
dieu and the Sociology of Culture: an Introduction, „Media, Culture & Society” 1980, vol. 2,
3, July.