Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (12.2001)

Marta Smolińska-Byczuk

PAPIEŻ LEON I PRZED ATTYLĄ, WODZEM HUNÓW
JÓZEFA MEHOFFERA
ŚLAD POCZĄTKU

Uchwycenie momentu krystalizacji osobowości twórczej Józefa Mehof-
fera nie należy do zadań łatwych. Wymaga penetracji wielu dróg i ście-
żek, na które zapuszczała się malarska wyobraźnia młodego artysty, by
przemierzyć je z mozołem lub tylko postawić parę kroków bez dalszych
widocznych konsekwencji. Celem staje się odróżnienie jednych od dru-
gich; tych rzeczywiście przebytych, od tych ledwie dostrzeżonych na hory-
zoncie ówczesnego malarskiego świata.
W roku akademickim 1887/88 Mehoffer rozpoczął studia w Szkole
Sztuk Pięknych w Krakowie, by kontynuować je w drugiej połowie roku
1890 po przerwie poświęconej edukacji w Wiedniu (jesień 1889 - druga
połowa 1890).
Czas spędzony w Wiedniu będzie mi zawsze smutnym wspomnieniem - ale w ja-
kichże stosunkach ja tam byłem, na każdym kroku krępowany i męczony tym,
czego najbardziej nie lubię... straciłem tu wiele czasu na książki, które mi nic nie
dały1.
- notuje artysta w Dzienniku prowadzonym w czasie pobytu w Paryżu.
Brak prac powstałych w Wiedniu nie pozwala na dokonanie oceny tegoż
etapu i uchwycenie jego rzeczywistej, być może nie uświadamianej, wagi.
Pierwszym śladem czy swego rodzaju świadectwem ówczesnych umie-
jętności autora Dziwnego ogrodu jest kompozycja datowana na czas po-
między rokiem 1889 a 1891, zatytułowana Papież Leon I przed Attylą,
wodzem Hunów. Ślad ten musi wystarczyć za te wszystkie prace, które
1 J. Mehoffer, Dziennik, oprać. J. Puciata-Pawłowska, Kraków 1975, s. 76, zapis
z dnia 28 X 1891 roku.