DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Leszkowicz, Paweł: Libidalne alegorie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28180#0288
286
PAWEŁ LESZKOWICZ
ścią i śmiercią oraz z totalną opozycją wobec człowieczeństwa, czyli ze
zwierzęcością. Freud opisuje, w jaki sposób rozwój cywilizacji wiąże się
z przybraniem przez ludzi pionowej postawy i odzieleniem się człowieka
od niskiej, brudnej, przyziemnej zwierzęcej strefy i związanych z nią in-
stynktów i zmysłów. Owa opozycja - to akt fundujący człowieczeństwo,
pokrewieństwo zaś ze światem zwierząt stanowi prześladujące człowieka,
archaiczne przypomnienie niskich początków. Chadwick nie waha się
przekraczać tej granicy: w kilku fotorzeźbach z serii „Lamps”, wchodzi na
obszary tabu związane z międzygatunkowym pokrewieństwem i miesza-
niem. „The PhilospheFs Fear of Flesh” 1989 (il. 19) w formie znaku nie-
skończoności zestawia fotografie męskiego brzucha i rybiej łuski. „Orga-
nism in Love” 1990 łączy falliczną ramą fotografie gniazda robaków
i ludzkiego mózgu. Tytuł tej ostatniej pracy, sensualny blask użytych cie-
lesnych substancji, genitalne aluzje ukazują, do jakiego stopnia posunię-
ta została seksualizacja abjectu w sztuce Helen Chadwick. Kumuluje to
miłosny splot kobiecych włosów i jelit świni na fotografii „Loop My Loop”
(il. 14) 1991 obrazujący nierozdzielność erotycznego przyciągania i odpy-
chania. Najczęstsza interpretacja tej intrygującej pracy podkreśla herma-
frodytyczną seksualność i multiplikację doznań ciała91, pomijając to, co
najbardziej w niej bulwersuje: implikacje seksu pomiędzy człowiekiem
a zwierzęciem. Tutaj właśnie, a nie w urolagii i kaprofagii, sublimacja się
załamuje, abject w sztuce Chadwick osiąga swój kres. Badając pracę libi-
do, które nie respektuje żadnych granic, artystka schodzi do poziomu,
gdzie cielesne materie tracą swą kulturową hierarchię - poruszane przez
energię pożądania.
SUBLIMACJA
Seksualizacja i estetyzacja abjectu w twórczości Helen Chadwick opo-
wiada historię piękna kryjącego rozkład i brud oraz pożądania, które
osiągając swój obiekt nagle rozpoznaje, iż jest on odrażający. Forma
kwiatu łącząca przewrotne fotografie i rzeźby zgromadzone w ramach
wystawy i katalogu „Effluvia” kieruje ku tekstowi Georges’a Bataille’a Le
Langage des fleurs poświęconego ambiwalencji kwiatów. Autor odkrywa
abject w kwiatach uważanych za tradycyjny znak piękna, stawiając je
w ten sposób jednocześnie we wnętrzu, jak i na zewnątrz konwencjonal-
nego systemu piękna92. Pomimo uwodzicielskiej seksualnej atrakcyjności
91 R. Betterton, An Intimate Distance, op. cit., s. 142-144.
92 R. Krauss, (w:) The Politics ofthe Signifier II: A Corwersation on the Informe and
the Abject, „October” 1994, nr 67, s. 20.
PAWEŁ LESZKOWICZ
ścią i śmiercią oraz z totalną opozycją wobec człowieczeństwa, czyli ze
zwierzęcością. Freud opisuje, w jaki sposób rozwój cywilizacji wiąże się
z przybraniem przez ludzi pionowej postawy i odzieleniem się człowieka
od niskiej, brudnej, przyziemnej zwierzęcej strefy i związanych z nią in-
stynktów i zmysłów. Owa opozycja - to akt fundujący człowieczeństwo,
pokrewieństwo zaś ze światem zwierząt stanowi prześladujące człowieka,
archaiczne przypomnienie niskich początków. Chadwick nie waha się
przekraczać tej granicy: w kilku fotorzeźbach z serii „Lamps”, wchodzi na
obszary tabu związane z międzygatunkowym pokrewieństwem i miesza-
niem. „The PhilospheFs Fear of Flesh” 1989 (il. 19) w formie znaku nie-
skończoności zestawia fotografie męskiego brzucha i rybiej łuski. „Orga-
nism in Love” 1990 łączy falliczną ramą fotografie gniazda robaków
i ludzkiego mózgu. Tytuł tej ostatniej pracy, sensualny blask użytych cie-
lesnych substancji, genitalne aluzje ukazują, do jakiego stopnia posunię-
ta została seksualizacja abjectu w sztuce Helen Chadwick. Kumuluje to
miłosny splot kobiecych włosów i jelit świni na fotografii „Loop My Loop”
(il. 14) 1991 obrazujący nierozdzielność erotycznego przyciągania i odpy-
chania. Najczęstsza interpretacja tej intrygującej pracy podkreśla herma-
frodytyczną seksualność i multiplikację doznań ciała91, pomijając to, co
najbardziej w niej bulwersuje: implikacje seksu pomiędzy człowiekiem
a zwierzęciem. Tutaj właśnie, a nie w urolagii i kaprofagii, sublimacja się
załamuje, abject w sztuce Chadwick osiąga swój kres. Badając pracę libi-
do, które nie respektuje żadnych granic, artystka schodzi do poziomu,
gdzie cielesne materie tracą swą kulturową hierarchię - poruszane przez
energię pożądania.
SUBLIMACJA
Seksualizacja i estetyzacja abjectu w twórczości Helen Chadwick opo-
wiada historię piękna kryjącego rozkład i brud oraz pożądania, które
osiągając swój obiekt nagle rozpoznaje, iż jest on odrażający. Forma
kwiatu łącząca przewrotne fotografie i rzeźby zgromadzone w ramach
wystawy i katalogu „Effluvia” kieruje ku tekstowi Georges’a Bataille’a Le
Langage des fleurs poświęconego ambiwalencji kwiatów. Autor odkrywa
abject w kwiatach uważanych za tradycyjny znak piękna, stawiając je
w ten sposób jednocześnie we wnętrzu, jak i na zewnątrz konwencjonal-
nego systemu piękna92. Pomimo uwodzicielskiej seksualnej atrakcyjności
91 R. Betterton, An Intimate Distance, op. cit., s. 142-144.
92 R. Krauss, (w:) The Politics ofthe Signifier II: A Corwersation on the Informe and
the Abject, „October” 1994, nr 67, s. 20.