Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (12.2001)

BÓG NIE ZOSTAŁ STRĄCONY

343


3. El Lissitzky, szkic Pruonu 1 E: Miasto, 1919-1920, kolekcja prywatna

lucję 1905 roku, zapewne nigdy nie zrealizowanego w pełnej skali; i małe
studium w tuszu i gwaszu - rozmiar jest odwrotnie proporcjonalny do
aspiracji - stanowiące zarys dzieła ku czci rewolucjonistki-męczennicy
Róży Luksemburg (il. 10). Czy powinniśmy myśleć o tym ostatnim jako
swoistym odpowiedniku Śmierci Marata? [autor nawiązuje swym pyta-
niem do pierwszego rozdziału książki, poświęconego obrazowi Davida -
przyp. tłum.] W takim wypadku plakat Czerwonym klinem bij białych od-
powiadałby rysunkowi Davida wykonanemu dla Komitetu Bezpieczeń-
stwa Publicznego, który w podobny sposób obsrywa (angielską) armię in-
terwencyjną (il. 5).
Zdaję sobie sprawę, że jest to oszałamiająco bogaty obszar wyobrażeń
wizualnych i nie chciałbym sugerować istnienia w nim czegoś w rodzaju
składni czy słownika, by następnie można było dojrzeć w tablicy propa-
gandowej jego przystosowane do określonego celu rozwinięcie. Chodzi o
to, że El Lissitzky nie dysponował taką składnią czy słownikiem w roku
1920; wciąż był w trakcie wiązania ze sobą czegoś, co było trochę podobne