Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (13.2002)

NAD MAPĄ NEOAWANGARDY EUROPY ŚRODKOWEJ LAT SIEDEMDZIESIĄTYCH XX WIEKU

205


35. Krzysztof Wodiczko, Pojazd, 1973, Muzeum Sztuki, Łódź; archiwum Galerii Foksal,
Warszawa

Ten lakoniczny opis stanowi swoistego rodzaju wprowadzenie do in-
terpretacji Pojazdu. Andrzej Turowski pisze, iż:
nie charakteryzował się on technologiczną doskonałością; pomimo że przemyślany
z inżynieryjną doskonałością, miał w sobie więcej z marzenia Letatlina, niż z bły-
szczących powierzchni i aerodynamicznych kształtów współczesnych bolidów. Wy-
próbowany na ulicach Warszawy, można powiedzieć „doskonale funkcjonalny”,
funkcję swoją realizował tym, że „ruch w miejscu” przechadzającego się po
pojeździe autora powodował ruch całego pojazdu „do przodu”. Funkcja i progres, a
w zasadzie karykaturalna wersja sprowadzonego na ziemię Ikara z utopii Władi-
mira Tatlina i społecznie użytecznych maszyn Bauhausu, pozwalają w tym pier-
wszym pojeździe dopatrywać się początku realizowanego w późniejszych latach
projektu krytycznego jako działania artystycznego140.
Wodiczko zatem w ironicznym świetle postrzega inżynieryjne utopie
artystyczne, których protagonistami byli radzieccy konstruktywiści,
m.in. wspominany przez Andrzeja Turowskiego Tatlin. Ale nie tylko. Za-

140 A. Turowski, Krzysztof Wodiczko: dekada lat 70., (w:) Krzysztof Wodiczko - sztuka
publiczna, op. cit., s. 42; tekst wcześniej ukazał się w: Krzysztof Wodiczko, red. Maria Mo-
rzuch, Łódź: Muzeum Sztuki 1992. Tam również została opublikowana rozmowa autorki
katalogu z artystą o innym jego ąuasi-inżynieryjnym projekcie „Instrument osobisty”.