DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Deutsche, Rosalyn; Leszkowicz, Paweł [Übers.]: Agorafobia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28198#0317
AGORAFOBIA
315
Pytanie to odnosi się również do innego dyskursu na temat przestrze-
ni publicznej, blisko związanego z książką Variations on a Theme Park, a
przyjętego ostatnio przez lewicowych krytyków. Podobnie jak badacze ar-
chitektury i urbanistyki, a czasami łącząc z nimi swe siły, krytycznie na-
stawione kręgi świata sztuki próbują uratować pojęcie sfery publicznej
przed konserwatywną depolityzacją poprzez definiowanie przestrzeni
publicznej jako areny aktywności politycznej i poprzez redefinicję sztuki
publicznej jako sztuki, która kreuje przestrzeń polityczną i w niej uczest-
niczy. Cenną pomocą w tym zakresie okazała się dla krytyków kategoria
„sfery publicznej” \public sphere]. Termin ten wykorzystywany jest do
oznaczania sfery dyskursywnych interakcji dotyczących kwestii politycz-
nych. Zatem w sferze publicznej ludzie przyjmują tożsamości polityczne.
Termin ten nieuchronnie przywołuje Jurgena Habermasa, którego
książka The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inąuiry
into a Category of Bourgeois Society [Przemiana strukturalna sfery publi-
cznej: Analiza kategorii społeczeństwa burżu.azyjnego], dostarcza wzorco-
wego ujęcia sfery publicznej jako utraconego ideału demokratycznego46.
Studium Habermasa napisane w 1962 r., po raz pierwszy ukazało się w
języku angielskim w 1989 roku, ale jego podstawowe założenia były zna-
ne odbiorcom anglojęzycznym wcześniej, częściowo dzięki przetłumacze-
niu w 1974 roku jego krótkiego hasła encyklopedycznego na temat sfery
publicznej47. Habermas opisuje sferę publiczną jako specyficzną formację
historyczną, która jako idea po raz pierwszy została opracowana przez
Kanta, w jego definicji „oświecenia”, czyli wykorzystania rozumu dla kry-
tycyzmu publicznego48. Według Habermasa sfera publiczna pojawiła się
wraz ze społeczeństwem burżuazyjnym, które wprowadziło ostry podział
między sferami prywatną i polityczną. W bezpiecznej sferze prywatnej
burżuazja mogła dążyć do osiągania korzyści finansowych nieogranicza-
na przez społeczeństwo lub państwo. Społeczeństwo burżuazyjne wszakże,
powiada Habermas, stworzyło również szereg instytucji - sferę publiczną
- za pomocą której burżuazja mogła sprawować kontrolę nad działaniami
państwa, wypierając się jednocześnie pretensji do władzy. W sferze pub-
licznej - obszarze pomiędzy państwem a społeczeństwem - sferze z zasa-
46 J. Habermas, The Structural Transformation ofthe Public Sphere: An Inąuiry into
a Category of Bourgeois Society, przel. Thomas Burger, Frederick Lawrence, MIT Press,
Cambridge, 1989. W oryginale opublikowane jako Strukturwandel der Offentlichkeit, Her-
mann Luchterhand Verlag, Darmstadt 1962.
47 J. Habermas, The Public Sphere: An Encyclopedia Article (1964), „New German
Critiąue” 1974, Fali, s. 44-55.
48 I. Kant, An Answer to the Question: What is Enlightenment?, (w:) Kant: Political
Writings, wstęp H. Reiss, przel. H. B. Nisbet, Cambridge University Press, Cambridge
1970, s. 54-60. (I. Kant, Co to jest Oświecenie, przel. A. Landmann (w:) T. Kroński, Kant,
Warszawa, Wiedza Powszechna 1966, s. 164-172).
315
Pytanie to odnosi się również do innego dyskursu na temat przestrze-
ni publicznej, blisko związanego z książką Variations on a Theme Park, a
przyjętego ostatnio przez lewicowych krytyków. Podobnie jak badacze ar-
chitektury i urbanistyki, a czasami łącząc z nimi swe siły, krytycznie na-
stawione kręgi świata sztuki próbują uratować pojęcie sfery publicznej
przed konserwatywną depolityzacją poprzez definiowanie przestrzeni
publicznej jako areny aktywności politycznej i poprzez redefinicję sztuki
publicznej jako sztuki, która kreuje przestrzeń polityczną i w niej uczest-
niczy. Cenną pomocą w tym zakresie okazała się dla krytyków kategoria
„sfery publicznej” \public sphere]. Termin ten wykorzystywany jest do
oznaczania sfery dyskursywnych interakcji dotyczących kwestii politycz-
nych. Zatem w sferze publicznej ludzie przyjmują tożsamości polityczne.
Termin ten nieuchronnie przywołuje Jurgena Habermasa, którego
książka The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inąuiry
into a Category of Bourgeois Society [Przemiana strukturalna sfery publi-
cznej: Analiza kategorii społeczeństwa burżu.azyjnego], dostarcza wzorco-
wego ujęcia sfery publicznej jako utraconego ideału demokratycznego46.
Studium Habermasa napisane w 1962 r., po raz pierwszy ukazało się w
języku angielskim w 1989 roku, ale jego podstawowe założenia były zna-
ne odbiorcom anglojęzycznym wcześniej, częściowo dzięki przetłumacze-
niu w 1974 roku jego krótkiego hasła encyklopedycznego na temat sfery
publicznej47. Habermas opisuje sferę publiczną jako specyficzną formację
historyczną, która jako idea po raz pierwszy została opracowana przez
Kanta, w jego definicji „oświecenia”, czyli wykorzystania rozumu dla kry-
tycyzmu publicznego48. Według Habermasa sfera publiczna pojawiła się
wraz ze społeczeństwem burżuazyjnym, które wprowadziło ostry podział
między sferami prywatną i polityczną. W bezpiecznej sferze prywatnej
burżuazja mogła dążyć do osiągania korzyści finansowych nieogranicza-
na przez społeczeństwo lub państwo. Społeczeństwo burżuazyjne wszakże,
powiada Habermas, stworzyło również szereg instytucji - sferę publiczną
- za pomocą której burżuazja mogła sprawować kontrolę nad działaniami
państwa, wypierając się jednocześnie pretensji do władzy. W sferze pub-
licznej - obszarze pomiędzy państwem a społeczeństwem - sferze z zasa-
46 J. Habermas, The Structural Transformation ofthe Public Sphere: An Inąuiry into
a Category of Bourgeois Society, przel. Thomas Burger, Frederick Lawrence, MIT Press,
Cambridge, 1989. W oryginale opublikowane jako Strukturwandel der Offentlichkeit, Her-
mann Luchterhand Verlag, Darmstadt 1962.
47 J. Habermas, The Public Sphere: An Encyclopedia Article (1964), „New German
Critiąue” 1974, Fali, s. 44-55.
48 I. Kant, An Answer to the Question: What is Enlightenment?, (w:) Kant: Political
Writings, wstęp H. Reiss, przel. H. B. Nisbet, Cambridge University Press, Cambridge
1970, s. 54-60. (I. Kant, Co to jest Oświecenie, przel. A. Landmann (w:) T. Kroński, Kant,
Warszawa, Wiedza Powszechna 1966, s. 164-172).