DOI Heft:
[Rozprawy]
DOI Artikel:Piotrowski, Piotr: Ciało i tożsamość: sztuka ciała w Europie Środkowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28200#0204
Piotr Piotrowski
CIAŁO I TOŻSAMOŚĆ.
SZTUKA CIAŁA W EUROPIE ŚRODKOWEJ
Przeglądając katalog wystawy „Body and the East” można odnieść
wrażenie, iż sztuka ciała kobiet - w przeciwieństwie do męskiej - nie by-
ła nazbyt popularna w Europie Środkowo-Wschodniej w latach reżimu
komunistycznego1. Stosunkowo łatwo to wytłumaczyć szerszą problema-
tyką kobiety w systemie komunistycznym, który nie tylko reprodukował
wszystkie zasady burżuazyjnej, fallocentrycznej i patriarchalnej kultury,
ale dodatkowo wprowadzał nowe, jemu tylko właściwe bariery politycz-
nej, społecznej i kulturalnej emancypacji kobiet. Zauważmy jedynie te
procesy niejako na swoim podwórku, a więc na gruncie kultury artystycz-
nej. Katalog słoweński nie tyle podpowiada, że kobiety artystki nie inte-
resowały się swym (i innym kobiecym) ciałem, a przynajmniej mniej niż
mężczyźni swym (i innym męskim) ciałem, lecz że kobiety znacznie rza-
dziej uprawiały sztukę. Wśród artystycznej społeczności krajów Europy
Środkowo-Wschodniej (podobnie zresztą jak Zachodniej i USA) było ich
w tym czasie po prostu mniej. To pierwszy - nieco trywialny - wniosek,
jaki można wysnuć z tej obserwacji. Drugi jest równie trywialny. Otóż w
Europie Środkowo-Wschodniej z powodów przede wszystkim historii politycz-
nej i uwikłania w nią kultury artystycznej na zasadzie oporu wobec pań-
stwowej polityzacji sztuki, trwanie modernistycznych modeli artystycz-
nych było znacznie silniejsze niż na Zachodzie. Sztuka podejmująca
krytykę modernistycznego paradygmatu miała tu znacznie mocniejsze
podstawy i dłuższy żywot. Sztuka kobiecego ciała, która w oczywisty spo-
sób jest sprzężona z procesami neoawangardy, powoli przedzierała się
przez labirynt artystycznych wartości, z oporem znajdując szersze zrozu-
mienie wobec stawianych przez siebie pytań. Problematyka emancypacji
1 Body and the East. Frorn the 1960s. to the Present, ed. Z. Badovinac, Ljubljana: Mo-
derna Galerija 1998.
CIAŁO I TOŻSAMOŚĆ.
SZTUKA CIAŁA W EUROPIE ŚRODKOWEJ
Przeglądając katalog wystawy „Body and the East” można odnieść
wrażenie, iż sztuka ciała kobiet - w przeciwieństwie do męskiej - nie by-
ła nazbyt popularna w Europie Środkowo-Wschodniej w latach reżimu
komunistycznego1. Stosunkowo łatwo to wytłumaczyć szerszą problema-
tyką kobiety w systemie komunistycznym, który nie tylko reprodukował
wszystkie zasady burżuazyjnej, fallocentrycznej i patriarchalnej kultury,
ale dodatkowo wprowadzał nowe, jemu tylko właściwe bariery politycz-
nej, społecznej i kulturalnej emancypacji kobiet. Zauważmy jedynie te
procesy niejako na swoim podwórku, a więc na gruncie kultury artystycz-
nej. Katalog słoweński nie tyle podpowiada, że kobiety artystki nie inte-
resowały się swym (i innym kobiecym) ciałem, a przynajmniej mniej niż
mężczyźni swym (i innym męskim) ciałem, lecz że kobiety znacznie rza-
dziej uprawiały sztukę. Wśród artystycznej społeczności krajów Europy
Środkowo-Wschodniej (podobnie zresztą jak Zachodniej i USA) było ich
w tym czasie po prostu mniej. To pierwszy - nieco trywialny - wniosek,
jaki można wysnuć z tej obserwacji. Drugi jest równie trywialny. Otóż w
Europie Środkowo-Wschodniej z powodów przede wszystkim historii politycz-
nej i uwikłania w nią kultury artystycznej na zasadzie oporu wobec pań-
stwowej polityzacji sztuki, trwanie modernistycznych modeli artystycz-
nych było znacznie silniejsze niż na Zachodzie. Sztuka podejmująca
krytykę modernistycznego paradygmatu miała tu znacznie mocniejsze
podstawy i dłuższy żywot. Sztuka kobiecego ciała, która w oczywisty spo-
sób jest sprzężona z procesami neoawangardy, powoli przedzierała się
przez labirynt artystycznych wartości, z oporem znajdując szersze zrozu-
mienie wobec stawianych przez siebie pytań. Problematyka emancypacji
1 Body and the East. Frorn the 1960s. to the Present, ed. Z. Badovinac, Ljubljana: Mo-
derna Galerija 1998.