DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Davis, Whitney; Bryl, Mariusz [Übers.]: "Homoseksualizm", studia gejowsko-lesbijskie i teoria queer w historii sztuki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28200#0286
„HOMOSEKSUALIZM”, STUDIA GEJOWSKO-LESBIJSKIE I TEORIA QUEER W HISTORII SZTUKI
283
Z kolei teoria queer próbuje - jak niektórzy mogliby to ująć - „steore-
tyzować” pewne aspekty osobistych, retorycznych i analitycznych proble-
mów tradycyjnego homoseksualizmu. Na przykład akcentuje ona estety-
kę marginalności (i związane z nią formacje zawłaszczania i oporu),
psychologię samorozdwojenia, tropologię maskowanego lub zachowujące-
go rezerwę znaczenia (na przykład ironia), a także specyficzną stylizację,
modulację i proliferację tekstów i działań werbalnych i wizualnych.
Wszystko to stanowić może zarówno swoistą problematykę teorii lub hi-
storii, jak i materiał samej sztuki, tak jak to się działo począwszy od
XVIII wieku. Teoria queer koordynuje jednak te problemy, odnosząc je do
zaawansowanej filozofii świadomości lub podmiotu oraz filozofii tekstual-
ności lub sztuki - aż do punktu implikującego ogólną teorię wszelkich
tożsamości podmiotu i twórczości artystycznej, wszelkich podmiotów, tek-
stów i dzieł sztuki jako queer. W ten sposób dokonała ona rewizji XIX-
-wiecznych poglądów homoseksualistycznych na temat osobliwości pew-
nych podmiotów i tekstów i stworzyła w końcu XX wieku krytykę
strukturalnej osobliwości nowoczesności czy nawet samego rozumu. Teo-
ria queer przedstawia siebie jako systematyczną próbę depatologizacji
i demarginalizacji (lub może uniwersalizacji) homoseksualizmu oraz oczysz-
czenia jego sensu z pierwotnie determinującego go poczucia własnej nie-
akceptowalności, anormalności lub niemożliwości. Jakkolwiek ufundowa-
ne w empirycznym i teoretycznym dorobku studiów gejowsko-lesbijskich
i dyscyplin pokrewnych, podejście to może wymagać tekstualnej i history-
cznej - a może nawet fenomenologicznej lub psychobiologicznej - dekon-
strukcji samej homoseksualności.
Studia gejowsko-lesbijskie nie zawsze były i są gotowe, by wykonać
ruch w tym ostatnim kierunku. Z jednej strony, teoria queer próbuje
zdehomoseksualizować homoseksualizm - rozwinąć etykę i krytykę świa-
domości, podmiotowości, tekstualności lub sztuki queer bez jej scentrowa-
nia w „gejowskiej” lub „lesbijskiej” wierze w homoseksualność. Pod tym
względem teoretyk queer może być bliższy swoim poprzednikom z końca
XVIII lub początku XIX wieku; na przykład akcentując niestałość gender
lub wyznając transformatywną, transgresywną estetykę wrażliwości.
Z drugiej strony, teoria queer próbuje zhomoseksualizować to, co nieho-
moseksualne - próbuje rozciągnąć gejowską/lesbijską wiarę w homo-
seksualność na inne zjawiska erotyzmu, intersubiektywności i relacji
społecznych, w odniesieniu do których spajająca wiara queer powinna być
równie prawdziwa. Pod tym względem teoretyk queer może być bliższy
swoim kolegom z końca XX wieku, z obszarów badawczych feminizmu,
studiów afro-amerykańskich, studiów postkolonialnych, marginalnych,
itp. Innymi słowy, w teorii queer prawdziwa wiara homoseksualizmu sta-
je się jeśli nawet nie mniej prawdziwa, to z pewnością mniej konieczna
lub interesująca.
283
Z kolei teoria queer próbuje - jak niektórzy mogliby to ująć - „steore-
tyzować” pewne aspekty osobistych, retorycznych i analitycznych proble-
mów tradycyjnego homoseksualizmu. Na przykład akcentuje ona estety-
kę marginalności (i związane z nią formacje zawłaszczania i oporu),
psychologię samorozdwojenia, tropologię maskowanego lub zachowujące-
go rezerwę znaczenia (na przykład ironia), a także specyficzną stylizację,
modulację i proliferację tekstów i działań werbalnych i wizualnych.
Wszystko to stanowić może zarówno swoistą problematykę teorii lub hi-
storii, jak i materiał samej sztuki, tak jak to się działo począwszy od
XVIII wieku. Teoria queer koordynuje jednak te problemy, odnosząc je do
zaawansowanej filozofii świadomości lub podmiotu oraz filozofii tekstual-
ności lub sztuki - aż do punktu implikującego ogólną teorię wszelkich
tożsamości podmiotu i twórczości artystycznej, wszelkich podmiotów, tek-
stów i dzieł sztuki jako queer. W ten sposób dokonała ona rewizji XIX-
-wiecznych poglądów homoseksualistycznych na temat osobliwości pew-
nych podmiotów i tekstów i stworzyła w końcu XX wieku krytykę
strukturalnej osobliwości nowoczesności czy nawet samego rozumu. Teo-
ria queer przedstawia siebie jako systematyczną próbę depatologizacji
i demarginalizacji (lub może uniwersalizacji) homoseksualizmu oraz oczysz-
czenia jego sensu z pierwotnie determinującego go poczucia własnej nie-
akceptowalności, anormalności lub niemożliwości. Jakkolwiek ufundowa-
ne w empirycznym i teoretycznym dorobku studiów gejowsko-lesbijskich
i dyscyplin pokrewnych, podejście to może wymagać tekstualnej i history-
cznej - a może nawet fenomenologicznej lub psychobiologicznej - dekon-
strukcji samej homoseksualności.
Studia gejowsko-lesbijskie nie zawsze były i są gotowe, by wykonać
ruch w tym ostatnim kierunku. Z jednej strony, teoria queer próbuje
zdehomoseksualizować homoseksualizm - rozwinąć etykę i krytykę świa-
domości, podmiotowości, tekstualności lub sztuki queer bez jej scentrowa-
nia w „gejowskiej” lub „lesbijskiej” wierze w homoseksualność. Pod tym
względem teoretyk queer może być bliższy swoim poprzednikom z końca
XVIII lub początku XIX wieku; na przykład akcentując niestałość gender
lub wyznając transformatywną, transgresywną estetykę wrażliwości.
Z drugiej strony, teoria queer próbuje zhomoseksualizować to, co nieho-
moseksualne - próbuje rozciągnąć gejowską/lesbijską wiarę w homo-
seksualność na inne zjawiska erotyzmu, intersubiektywności i relacji
społecznych, w odniesieniu do których spajająca wiara queer powinna być
równie prawdziwa. Pod tym względem teoretyk queer może być bliższy
swoim kolegom z końca XX wieku, z obszarów badawczych feminizmu,
studiów afro-amerykańskich, studiów postkolonialnych, marginalnych,
itp. Innymi słowy, w teorii queer prawdziwa wiara homoseksualizmu sta-
je się jeśli nawet nie mniej prawdziwa, to z pewnością mniej konieczna
lub interesująca.