DOI Heft:
Przekłady
DOI Artikel:Bredekamp, Horst; Bryl, Mariusz [Übers.]: Patrzące ręce i ślepe plamki: Galileusz jako rysownik
DOI Heft:Literaturverzeichnis
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28199#0285
PATRZĄCE RĘCE I ŚLEPE PLAMKI: GALILEUSZ JAKO RYSOWNIK
283
*
Pierwszym zdolnym do rozpoznania właściwości powierzchni księży-
ca i wizualnego udokumentowania tego odkrycia był Galileusz-rysownik.
To również Galileusz-artysta manipulował powierzchnią księżyca - jak
to określił Hans Blumenberg - we „wzajemnej grze odsłaniania i zakry-
wania”84, tym samym separując ją od orbit planetarnych Keplera.
Niezależnie jednak od tej okoliczności, pozostają nierozwiązywalne
problemy epistemologiczne, wywołane przez odkrycia Galileusza. Jeśli
przypadek Galileusza-artysty można uogólnić, to tylko w takiej mierze,
że istnieją pytania w obszarze badań historii sztuki, na które niemożliwe
byłoby udzielenie odpowiedzi bez pomocy historii nauk przyrodniczych.
I na odwrót: istnieją zespoły zagadnień w naukach przyrodniczych, które
nie dają się spenetrować, o ile ignoruje się wizualne struktury ludzkiego
myślenia, nieodłącznie uczestniczące w oświetlaniu bądź zaciemnianiu
owych zagadnień.
W każdym razie, Viviani powinien związać z Galileuszem nie Mi-
chała Anioła, ale Leonarda da Vinci. Ponieważ to Leonardo, wytrawny
badacz świata przyrody i przygodnie malarz, był odpowiednikiem Gali-
leusza, nadwornego artysty Medyceuszy, który, nawiasem mówiąc, pra-
cował też jako badacz.
Niniejszy tekst był prezentowany w różnej formie: w hamburskiej Kunstakademie
w czerwcu 1993 roku; jako inauguracyjny wykład na Uniwersytecie Humboldta w grudniu
1994 r.; oraz na Sympozjum Galileusza w Zurichu w styczniu 1996 roku. Pewne fragmenty
zostały opublikowane jako Galileo Galilei als Künstler (Bredekamp, 1996 a), inne - jako
Zwei Skizzenblätter Galileo Galileis (Bredekamp, 1996b), jeszcze inne ukazały się jako Bre-
dekamp, 1995, s. 366 nn. Jestem wdzięczny Jurgenowi Rennowi za jego krytykę i pomoc
[przyp. autora].
WYKAZ LITERATURY
Angelis Paolo de, (1621) imprimatur 1616, Basilicae S. Marioris de Urbe...descriptio et
delineatio, Roma
Ariew Roger, 1984, Galileo’s Lunar Observations in the Context of Medieval Lunar Theory,
„Studies in History and Philosophy of Science”, 15, s. 221 nn.
Biagioli Mario, 1993, Galileo, Courtier. The Practise of Science in the Culture of Absolu-
tism, University of Chicago Press, Chic ago-London
84 Blumenberg, 1980, s. 48.
283
*
Pierwszym zdolnym do rozpoznania właściwości powierzchni księży-
ca i wizualnego udokumentowania tego odkrycia był Galileusz-rysownik.
To również Galileusz-artysta manipulował powierzchnią księżyca - jak
to określił Hans Blumenberg - we „wzajemnej grze odsłaniania i zakry-
wania”84, tym samym separując ją od orbit planetarnych Keplera.
Niezależnie jednak od tej okoliczności, pozostają nierozwiązywalne
problemy epistemologiczne, wywołane przez odkrycia Galileusza. Jeśli
przypadek Galileusza-artysty można uogólnić, to tylko w takiej mierze,
że istnieją pytania w obszarze badań historii sztuki, na które niemożliwe
byłoby udzielenie odpowiedzi bez pomocy historii nauk przyrodniczych.
I na odwrót: istnieją zespoły zagadnień w naukach przyrodniczych, które
nie dają się spenetrować, o ile ignoruje się wizualne struktury ludzkiego
myślenia, nieodłącznie uczestniczące w oświetlaniu bądź zaciemnianiu
owych zagadnień.
W każdym razie, Viviani powinien związać z Galileuszem nie Mi-
chała Anioła, ale Leonarda da Vinci. Ponieważ to Leonardo, wytrawny
badacz świata przyrody i przygodnie malarz, był odpowiednikiem Gali-
leusza, nadwornego artysty Medyceuszy, który, nawiasem mówiąc, pra-
cował też jako badacz.
Niniejszy tekst był prezentowany w różnej formie: w hamburskiej Kunstakademie
w czerwcu 1993 roku; jako inauguracyjny wykład na Uniwersytecie Humboldta w grudniu
1994 r.; oraz na Sympozjum Galileusza w Zurichu w styczniu 1996 roku. Pewne fragmenty
zostały opublikowane jako Galileo Galilei als Künstler (Bredekamp, 1996 a), inne - jako
Zwei Skizzenblätter Galileo Galileis (Bredekamp, 1996b), jeszcze inne ukazały się jako Bre-
dekamp, 1995, s. 366 nn. Jestem wdzięczny Jurgenowi Rennowi za jego krytykę i pomoc
[przyp. autora].
WYKAZ LITERATURY
Angelis Paolo de, (1621) imprimatur 1616, Basilicae S. Marioris de Urbe...descriptio et
delineatio, Roma
Ariew Roger, 1984, Galileo’s Lunar Observations in the Context of Medieval Lunar Theory,
„Studies in History and Philosophy of Science”, 15, s. 221 nn.
Biagioli Mario, 1993, Galileo, Courtier. The Practise of Science in the Culture of Absolu-
tism, University of Chicago Press, Chic ago-London
84 Blumenberg, 1980, s. 48.