Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (16.2005)

INTERTEKSTUALNOŚĆ I MALARSTWO

73


6. Śpiący Satyr (Faun Barberini), ok. 220-210 p.n.e., Monachium,
Glyptotek, repr. za: K. Schefold, Propylden Kunstgeschichte. Die
Griechen und ihre Nachbarn, Berlin West 1967, tabl. 126

Obraz Girodeta powiela zatem stereotyp przedstawień uśpionej po-
staci, odnoszących się do tego samego tematu mitologicznego (choć nie
tylko) i dzięki swojej konwencjonalności w tym zakresie wydaje się pre-
zentować Endymiona w sposób naturalny. Z drugiej strony jednak jest w
konstrukcji przedstawienia coś, co naturalność takiego ujęcia postaci
podważa, a zakłócenie to dochodzi do głosu w punkcie, który dotyczy jej
płci. Ujęcie to bowiem nawiązuje nie tylko do schematu obrazowania
snu, bezproblemowo się w nim mieszcząc, lecz jednocześnie także do ste-
reotypów ikonografii męskości i kobiecości, na których tle tożsamość
płciowa Endymiona jawi się jako problematyczna. Efekt ten powstaje
wbrew jednoznacznej denotacji męskości, jaką stanowi widoczny, choć
umieszczony w zacienionej partii ciała, penis. Preikonograficzne odczyta-
nie obrazu w przekładzie na kategorie świata pozaobrazowego musiało-
by na tym signifie poprzestać, identyfikując postać jednoznacznie jako