DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kubiak, Szymon Piotr: Odbudowa modernizmu - modernizm odbudowy: Interbau, urbanistyka i architektura Berlina lat 50. XX wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0116
114
SZYMON PIOTR KUBIAK
rządku i w tym samym kierunku. Trzecia nagroda przypadła dawnemu
współpracownikowi Scharouna, Sergiusowi Ruegenbergowi, oraz Wolfowi
von Móllendorf41. Jury przyznało, iż: „cechą projektu wybijającą się na
tle pozostałych prac jest to, że autor wywodzi swoją propozycję z czynni-
ków ogólnomiejskich, że w koncepcję włącza nie tylko Sprewę i Tiergar-
ten, lecz także zamek Bellevue i Berlińską Manufakturę Porcelany”42.
Pomysł Ruegenberga i Móllendorfa, wywodzący się w prostej linii z idei
Scharouna, zakładał podział terenu na trzy strefy. Wokół manufaktury
grupować się miały trzy punktowce i liczne niskie budynki. W północnej
części Hansaviertel, w pobliżu zamku, znajdowało się Bellevue Stadt:
zygzakowate budowle o różnej wysokości przeznaczono na potrzeby dy-
plomatyczne. Nad Sprewą natomiast została przewidziana dzielnica mie-
szkaniowa. Jednym z najciekawszych elementów tego planu było pod-
kreślenie roli terenów zielonych, a organiczną jedność przyrody i archi-
tektury zapewniało częściowe pogrążenie Altonaer StraBe w tunelu43.
Podobne zróżnicowanie typów budynków, ich wysokości i formy, pro-
ponowano w pracy wyróżnionej drugim miejscem. Jednak zwycięski tan-
dem profesorski Willi Kreuer i Gerhard Jobst (TU; współpraca Wilhelm
Schliesser) wykazał się, według jury, najmniej schematyczną kompozycją
i najlepszą koncepcją komunikacyjną. Dłuższe i krótsze bloki wsparte na
filarach - raz jako niewysokie domy szeregowe, to znowu jako potężne
galeriowce, zdawały się być „rozsiane” po parku, po obu stronach wia-
duktu S-Bahn. Dokładny ogląd pozwalał zauważyć zgrupowanie niż-
szych budynków w linii powtarzającej narys torów kolejowych, podczas
gdy wysokie bloki zwracały się dwoma otwartymi półkolami w kierunku
parku. Autorzy podpisali się pod stwierdzeniem: „Planowane wyższe
domy są położone w dwóch wybrzuszeniach (.Ausbuchtungen) Tiergarten
i mają być odczytywane przez tę swobodę wyraźnie jako przeciwieństwo
dyktatorsko zakomponowanych budowli”44. Nietrudno się domyślić, że
z taką „dyktaturą” kojarzono realizację „narodowej w formie” wschod-
nioberlińskiej Alei Stalina.
Występujące niemal we wszystkich 98 projektach konkursowych du-
że bloki w kształcie leżących prostopadłościanów odwoływały się do po-
stulowanego już w latach 30. XX wieku typu domu mieszkalnego45. Naj-
41 Hans Scharoun wchodził pierwotnie w skład jury konkursu na zaplanowanie Han-
saviertel, wycofał się jednak po przystąpieniu do rywalizacji Ruegenberga. G. Dolff-Bone-
kamper, op. cit., s. 16.
42 ArchivSenBauWohn, WB 27, (cyt. za:) E.-M. Amberger, op. cit., s. 162, tłum.
Sz.P. Kubiak.
43 E.-M. Amberger, op. cit., s. 162.
44 G. Dolff-Bonekamper, op. cit., s. 16-17, tłum. Sz.P. Kubiak.
45 Por. decyzje II Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej: CIAM
(Hrsg.), Rationelle Bebauungsweisen, Frankfurt/Main 1931.
SZYMON PIOTR KUBIAK
rządku i w tym samym kierunku. Trzecia nagroda przypadła dawnemu
współpracownikowi Scharouna, Sergiusowi Ruegenbergowi, oraz Wolfowi
von Móllendorf41. Jury przyznało, iż: „cechą projektu wybijającą się na
tle pozostałych prac jest to, że autor wywodzi swoją propozycję z czynni-
ków ogólnomiejskich, że w koncepcję włącza nie tylko Sprewę i Tiergar-
ten, lecz także zamek Bellevue i Berlińską Manufakturę Porcelany”42.
Pomysł Ruegenberga i Móllendorfa, wywodzący się w prostej linii z idei
Scharouna, zakładał podział terenu na trzy strefy. Wokół manufaktury
grupować się miały trzy punktowce i liczne niskie budynki. W północnej
części Hansaviertel, w pobliżu zamku, znajdowało się Bellevue Stadt:
zygzakowate budowle o różnej wysokości przeznaczono na potrzeby dy-
plomatyczne. Nad Sprewą natomiast została przewidziana dzielnica mie-
szkaniowa. Jednym z najciekawszych elementów tego planu było pod-
kreślenie roli terenów zielonych, a organiczną jedność przyrody i archi-
tektury zapewniało częściowe pogrążenie Altonaer StraBe w tunelu43.
Podobne zróżnicowanie typów budynków, ich wysokości i formy, pro-
ponowano w pracy wyróżnionej drugim miejscem. Jednak zwycięski tan-
dem profesorski Willi Kreuer i Gerhard Jobst (TU; współpraca Wilhelm
Schliesser) wykazał się, według jury, najmniej schematyczną kompozycją
i najlepszą koncepcją komunikacyjną. Dłuższe i krótsze bloki wsparte na
filarach - raz jako niewysokie domy szeregowe, to znowu jako potężne
galeriowce, zdawały się być „rozsiane” po parku, po obu stronach wia-
duktu S-Bahn. Dokładny ogląd pozwalał zauważyć zgrupowanie niż-
szych budynków w linii powtarzającej narys torów kolejowych, podczas
gdy wysokie bloki zwracały się dwoma otwartymi półkolami w kierunku
parku. Autorzy podpisali się pod stwierdzeniem: „Planowane wyższe
domy są położone w dwóch wybrzuszeniach (.Ausbuchtungen) Tiergarten
i mają być odczytywane przez tę swobodę wyraźnie jako przeciwieństwo
dyktatorsko zakomponowanych budowli”44. Nietrudno się domyślić, że
z taką „dyktaturą” kojarzono realizację „narodowej w formie” wschod-
nioberlińskiej Alei Stalina.
Występujące niemal we wszystkich 98 projektach konkursowych du-
że bloki w kształcie leżących prostopadłościanów odwoływały się do po-
stulowanego już w latach 30. XX wieku typu domu mieszkalnego45. Naj-
41 Hans Scharoun wchodził pierwotnie w skład jury konkursu na zaplanowanie Han-
saviertel, wycofał się jednak po przystąpieniu do rywalizacji Ruegenberga. G. Dolff-Bone-
kamper, op. cit., s. 16.
42 ArchivSenBauWohn, WB 27, (cyt. za:) E.-M. Amberger, op. cit., s. 162, tłum.
Sz.P. Kubiak.
43 E.-M. Amberger, op. cit., s. 162.
44 G. Dolff-Bonekamper, op. cit., s. 16-17, tłum. Sz.P. Kubiak.
45 Por. decyzje II Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej: CIAM
(Hrsg.), Rationelle Bebauungsweisen, Frankfurt/Main 1931.