DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kubiak, Szymon Piotr: Odbudowa modernizmu - modernizm odbudowy: Interbau, urbanistyka i architektura Berlina lat 50. XX wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0125
ODBUDOWA MODERNIZMU - MODERNIZM ODBUDOWY
123
Długie elewacje zachodnia i wschodnia - za wyjątkiem wąskiego pa-
sa od południa - rozczłonkowane zostały rastrem loggii oraz elementów
je rozdzielających63. Owa nie artykułowana masywna powierzchnia sta-
nowi boczną ścianę zewnętrzną dla mieszkań usytuowanych poprzecznie
do pozostałych i otwierających się oknami - i loggiami - ku południu. Tę
część domu wspiera rząd sześciu prostokątnych płyt-pilotis. Jednolita
elewacja północna nie posiada żadnych otworów.
Poszczególne piętra nie są ukształtowane regularnie, lecz zestawione
strefowo w podwójne lub pojedyncze kondygnacje mieszkalne, tworząc
harmonijną, choć niesymetryczną kompozycję. Struktura elewacji, w myśl
zasad funkcjonalizmu, unaocznia ukształtowanie znajdujących się za
nimi pomieszczeń: dominującą rolę mają mieszkania dwupoziomowe,
tzw. maisonnettes, o pierwszej kondygnacji z wyjściem na loggię, drugiej
- tylko ze „wstęgą” okien. Poszczególne loka, zawsze o tej samej szeroko-
ści, ustalają stały rytm pionowych podziałów elewacji. Maisonnettes uj-
mują w fasadzie głębokie ramy: z boku ściany pomiędzy mieszkaniami,
na górze jednakowo wysunięte przed lico stropy loggii, u dołu - ich para-
pety. Utworzone przez nie kwadraty przeplatają perforowane płyty balu-
stradowe - ważny element poziomego rozczłonkowania. Motywem łączą-
cym sąsiednie osie są także „wstęgi” okien o smukłych ramkach (po dwie
w każdym kwadracie), a także dekoracja malarska w czystych, nasyco-
nych kolorach. W odróżnieniu od szarości surowego betonu, przynależnej
właściwej strukturze podziałów architektonicznych, polichromia loggii
wyróżnia przestrzenie indywidualne berlińskiej jednostki. W oglądzie
elewacji dużą rolę odgrywa także pas pionowych żaluzji (7. i 8. piętro)64
oraz dekoracja reliefowa z alegorycznym przedstawieniem systemu wy-
miarowania zw. Modulor, znajdująca się na ścianie pomieszczenia recep-
cyjnego usytuowanego między filarami. Przylegają do niego przeszklone
63 Znaczenie określenia loggia przyjęte w tym tekście nie do końca pokrywa się
z ogólnie przyjętą semantyką terminu - rozumianego jako „galeria otwarta z jednej lub
z wielu stron (...), nie występująca przed lico muru” (N. Pevsner, J. Fleming, H. Honour,
Encyklopedia architektury, Warszawa 1997, s. 209). „Loggie” w bloku berlińskim są
w istocie balkonami doczepionymi do elewacji, łącznie z dzielącymi je ściankami (cień-
szymi od właściwych ścian poprzecznych). Ich gęsta struktura, całą niemal elewację prze-
krywająca, wytwarza jednak wrażenie ich konstrukcyjnego powiązania z systemem no-
śnym jako współtworzący system ten komponent. Termin loggia stosuje także literatura
opisująca jednostkę mieszkalną Le Corbusiera, np. F. Muller-Reppen, s. 28 nn.
64 To najbardziej wyróżniająca się strefa, pozbawiona loggii, mająca w zamyśle archi-
tekta funkcję nowoczesnego helle etage - „ulicy handlowej”, F. Muller-Reppen, op. cit.,
s. 12.
123
Długie elewacje zachodnia i wschodnia - za wyjątkiem wąskiego pa-
sa od południa - rozczłonkowane zostały rastrem loggii oraz elementów
je rozdzielających63. Owa nie artykułowana masywna powierzchnia sta-
nowi boczną ścianę zewnętrzną dla mieszkań usytuowanych poprzecznie
do pozostałych i otwierających się oknami - i loggiami - ku południu. Tę
część domu wspiera rząd sześciu prostokątnych płyt-pilotis. Jednolita
elewacja północna nie posiada żadnych otworów.
Poszczególne piętra nie są ukształtowane regularnie, lecz zestawione
strefowo w podwójne lub pojedyncze kondygnacje mieszkalne, tworząc
harmonijną, choć niesymetryczną kompozycję. Struktura elewacji, w myśl
zasad funkcjonalizmu, unaocznia ukształtowanie znajdujących się za
nimi pomieszczeń: dominującą rolę mają mieszkania dwupoziomowe,
tzw. maisonnettes, o pierwszej kondygnacji z wyjściem na loggię, drugiej
- tylko ze „wstęgą” okien. Poszczególne loka, zawsze o tej samej szeroko-
ści, ustalają stały rytm pionowych podziałów elewacji. Maisonnettes uj-
mują w fasadzie głębokie ramy: z boku ściany pomiędzy mieszkaniami,
na górze jednakowo wysunięte przed lico stropy loggii, u dołu - ich para-
pety. Utworzone przez nie kwadraty przeplatają perforowane płyty balu-
stradowe - ważny element poziomego rozczłonkowania. Motywem łączą-
cym sąsiednie osie są także „wstęgi” okien o smukłych ramkach (po dwie
w każdym kwadracie), a także dekoracja malarska w czystych, nasyco-
nych kolorach. W odróżnieniu od szarości surowego betonu, przynależnej
właściwej strukturze podziałów architektonicznych, polichromia loggii
wyróżnia przestrzenie indywidualne berlińskiej jednostki. W oglądzie
elewacji dużą rolę odgrywa także pas pionowych żaluzji (7. i 8. piętro)64
oraz dekoracja reliefowa z alegorycznym przedstawieniem systemu wy-
miarowania zw. Modulor, znajdująca się na ścianie pomieszczenia recep-
cyjnego usytuowanego między filarami. Przylegają do niego przeszklone
63 Znaczenie określenia loggia przyjęte w tym tekście nie do końca pokrywa się
z ogólnie przyjętą semantyką terminu - rozumianego jako „galeria otwarta z jednej lub
z wielu stron (...), nie występująca przed lico muru” (N. Pevsner, J. Fleming, H. Honour,
Encyklopedia architektury, Warszawa 1997, s. 209). „Loggie” w bloku berlińskim są
w istocie balkonami doczepionymi do elewacji, łącznie z dzielącymi je ściankami (cień-
szymi od właściwych ścian poprzecznych). Ich gęsta struktura, całą niemal elewację prze-
krywająca, wytwarza jednak wrażenie ich konstrukcyjnego powiązania z systemem no-
śnym jako współtworzący system ten komponent. Termin loggia stosuje także literatura
opisująca jednostkę mieszkalną Le Corbusiera, np. F. Muller-Reppen, s. 28 nn.
64 To najbardziej wyróżniająca się strefa, pozbawiona loggii, mająca w zamyśle archi-
tekta funkcję nowoczesnego helle etage - „ulicy handlowej”, F. Muller-Reppen, op. cit.,
s. 12.