DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kubiak, Szymon Piotr: Odbudowa modernizmu - modernizm odbudowy: Interbau, urbanistyka i architektura Berlina lat 50. XX wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.28197#0133
ODBUDOWA MODERNIZMU - MODERNIZM ODBUDOWY
131
Historia wybudowania tego obiektu była długa; jej prześledzenie jed-
nak pozwala poszerzyć obraz INTERBAU i architektury lat 50. w ogóle.
Pierwotnie dom Eiermanna stanąć miał między KlopstockstraBe i Handel-
allee, w miejscu ostatecznej lokalizacji bloku Pierre’a Vago. Przygotowa-
no kilkanaście wariantów budynku w kształcie leżącego prostopadło-
ścianu, a więc typie Zeilenbau. Pierwszy projekt przewidywał siedem
pięter mieszkalnych oraz schowki i garaże dla rowerów między pilotis,
w parterze. Każdy z dwóch członów budynku posiadał po dwa mieszka-
nia na piętrze dostępne z dwóch klatek schodowych - okna każdego ha-
bitatu (96,5 m2) „wychodziły” więc na dwie strony (wschodnią i zachod-
nią). Początkowo ich wnętrza nie miały w planach podziałów, których
dokonać mógłby sam lokator za pomocą systemowych mebli wbudowy-
wanych w ściany. Tylko części gospodarcze - kuchnie i łazienki - two-
rzyły stały rdzeń wewnątrz mieszkania. Długie elewacje budynku prze-
cinały pasy okien, alternowane loggiami i balkonami81. Drugi projekt
ograniczał nieznacznie powierzchnię mieszkań (91,5 m2) i separował
ścianą część dzienną od sypialnej. Rdzeń gospodarczy przylegał do dwóch
sypialń, umożliwiając bezpośredni dostęp do łazienki z każdej z nich.
Podobnie jak w pierwszym rozwiązaniu, piony komunikacyjne przylegały
do długiej elewacji, wypiętrzając się nad dachem w postaci kubu wystę-
pującego w jednostkach mieszkalnych Le Corbusiera, upodabniając bu-
dowlę do statku-galeriowca. W trzecim projekcie, oprócz zgrupowania
prywatnej pralni, łazienki i toalety w jednym wewnątrzmieszkaniowym
ciągu - wzdłuż długiej osi domu, zauważalne jest traktowanie loggii jako
naturalnego przedłużenia pokoju dziennego. Do tego pomieszczenia mia-
ła przylegać kuchnia, tym razem widna, otwierająca się do niego oknem
podajnym (tzw. Atelierkuche)82.
Najciekawsza propozycja Eiermanna dotyczyła Maisonnettehaus,
czyli bloku z mieszkaniami dwupoziomowymi. Jedna klatka schodowa
z windą zajmować miała całą głębokość budynku oraz identyczną po-
wierzchnię, co wszystkie lokum zorientowane na osi wschód-zachód (ok.
85 m2). Komunikacja pozioma przebiegała, inaczej niż u Le Corbusiera,
Egon Eiermann 1904-1970. Bauten und Projekte, Stuttgart 1988, s. 190nn. Eiermann
studiował w Berlinie u Hansa Poelziga. Najważniejszymi jego dziełami dla tego miasta są:
budynek fabryki Auergesellschaft (1937-38), dwa domy prywatne z końca lat 30., a przede
wszystkim koncepcja odbudowy Kaiser-Wilhelm-Gedachtnis-Kirche na ZOO (1957-63),
por.: a.c., Em Wahrzeichen Berlins wird Abgerissen. Kein Platz fiir die Ruinę der Ge-
dachtnis-Kirche. Ein neuer Stahlbau soli entstehen, FAZ nr 69, 22. Marz 1957, s. 5.
81 Podobnie jak w budynku Le Corbusiera, i tutaj „loggie” były doczepionymi do ele-
wacji balkonami; od tzw. „balkonów” odróżniał je tylko rzut węższego i dłuższego czworo-
boku.
82 RE, Ein oerlorener Beitrag zur Bauausstellung. Hansaoiertel-Projekte von Egon
Eiermann, Karlsruhe, Baukunst und Werkform nr 7, 1957, s. 394-397.
131
Historia wybudowania tego obiektu była długa; jej prześledzenie jed-
nak pozwala poszerzyć obraz INTERBAU i architektury lat 50. w ogóle.
Pierwotnie dom Eiermanna stanąć miał między KlopstockstraBe i Handel-
allee, w miejscu ostatecznej lokalizacji bloku Pierre’a Vago. Przygotowa-
no kilkanaście wariantów budynku w kształcie leżącego prostopadło-
ścianu, a więc typie Zeilenbau. Pierwszy projekt przewidywał siedem
pięter mieszkalnych oraz schowki i garaże dla rowerów między pilotis,
w parterze. Każdy z dwóch członów budynku posiadał po dwa mieszka-
nia na piętrze dostępne z dwóch klatek schodowych - okna każdego ha-
bitatu (96,5 m2) „wychodziły” więc na dwie strony (wschodnią i zachod-
nią). Początkowo ich wnętrza nie miały w planach podziałów, których
dokonać mógłby sam lokator za pomocą systemowych mebli wbudowy-
wanych w ściany. Tylko części gospodarcze - kuchnie i łazienki - two-
rzyły stały rdzeń wewnątrz mieszkania. Długie elewacje budynku prze-
cinały pasy okien, alternowane loggiami i balkonami81. Drugi projekt
ograniczał nieznacznie powierzchnię mieszkań (91,5 m2) i separował
ścianą część dzienną od sypialnej. Rdzeń gospodarczy przylegał do dwóch
sypialń, umożliwiając bezpośredni dostęp do łazienki z każdej z nich.
Podobnie jak w pierwszym rozwiązaniu, piony komunikacyjne przylegały
do długiej elewacji, wypiętrzając się nad dachem w postaci kubu wystę-
pującego w jednostkach mieszkalnych Le Corbusiera, upodabniając bu-
dowlę do statku-galeriowca. W trzecim projekcie, oprócz zgrupowania
prywatnej pralni, łazienki i toalety w jednym wewnątrzmieszkaniowym
ciągu - wzdłuż długiej osi domu, zauważalne jest traktowanie loggii jako
naturalnego przedłużenia pokoju dziennego. Do tego pomieszczenia mia-
ła przylegać kuchnia, tym razem widna, otwierająca się do niego oknem
podajnym (tzw. Atelierkuche)82.
Najciekawsza propozycja Eiermanna dotyczyła Maisonnettehaus,
czyli bloku z mieszkaniami dwupoziomowymi. Jedna klatka schodowa
z windą zajmować miała całą głębokość budynku oraz identyczną po-
wierzchnię, co wszystkie lokum zorientowane na osi wschód-zachód (ok.
85 m2). Komunikacja pozioma przebiegała, inaczej niż u Le Corbusiera,
Egon Eiermann 1904-1970. Bauten und Projekte, Stuttgart 1988, s. 190nn. Eiermann
studiował w Berlinie u Hansa Poelziga. Najważniejszymi jego dziełami dla tego miasta są:
budynek fabryki Auergesellschaft (1937-38), dwa domy prywatne z końca lat 30., a przede
wszystkim koncepcja odbudowy Kaiser-Wilhelm-Gedachtnis-Kirche na ZOO (1957-63),
por.: a.c., Em Wahrzeichen Berlins wird Abgerissen. Kein Platz fiir die Ruinę der Ge-
dachtnis-Kirche. Ein neuer Stahlbau soli entstehen, FAZ nr 69, 22. Marz 1957, s. 5.
81 Podobnie jak w budynku Le Corbusiera, i tutaj „loggie” były doczepionymi do ele-
wacji balkonami; od tzw. „balkonów” odróżniał je tylko rzut węższego i dłuższego czworo-
boku.
82 RE, Ein oerlorener Beitrag zur Bauausstellung. Hansaoiertel-Projekte von Egon
Eiermann, Karlsruhe, Baukunst und Werkform nr 7, 1957, s. 394-397.