DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Radomska, Magdalena: W kierunku tłumaczenia żartu: pomiędzy kierunkiem, kodem i kontekstem w sztuce neoawangardy węgierskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28196#0175
W KIERUNKU TŁUMACZENIA ŻARTU
173
czowym dla oeuure artysty PSEUDO jest Z określonego punktu widzenia
podróbki wyglądają jak prawdziwie. Niepełny status demonstracji -
fakt, iż tablice wbite są w ziemię, a nie włożone w ręce, hasła wypisane,
a nie wykrzykiwane, ukazany jest tu jako pełny „z określonego punktu
widzenia”. Ta swoista PSE UD O demonstracja jest tak samo nielegalna
jak prawdziwa.
Wyznaczone przez Pauera kryteria sztuki, nadające nowy wymiar jej
autoteliczności, powiązać można w sztuce węgierskiej z wieloma innymi,
z których najbardziej znaną jest sformułowana przez Tamasa Szentjóbe-
go, definicja - postulat: Wszystko, co zakazane, jest sztuką. Bądź zaka-
zany. Kolejną, będącą jednocześnie swoistą propozycją „kierunku arty-
stycznego” o czytelnie politycznym wydźwięku, jest sztuka apelacji
Petera Legendyego, zaproponowana w angielskiej formie appeal art.
Dziełem i manifestem artystycznym zarazem jest wypełniony przez arty-
stę formularz, w którym obok informacji „nieznaczących”, jak pojedyncze
słowa wypełniające rubryki danych osobowych, pojawiają się „znaczące”,
dotyczące statusu samego formularza. Wypowiedź artystyczna zostaje tu
podporządkowana ściśle schematowi dokumentu - odpowiedzi zostały
dopasowane do wielkości pól tabeli, a znaczące informacje, podane jako
odpowiedzi na standardowe hasła, podtrzymują narzucony ton. Retoryka
wypowiedzi artystycznej zatem zgodna jest z proponowanym hasłem
appeal art, które Legendy rozumie jako „akcję w celu uniknięcia wyroku,
lub innej oficjalnej decyzji (prawa, podjętej - M.R.) w interesie decyzji
nieistotnej dla „PRAWA”, by był zrewidowany, zmodyfikowany, lub ra-
czej wyparty przez odpowiednie władze”. ,Apelacja jest sztuką ludu!” -
głosi adnotacja. Pozostająca w ramach narzuconej struktury, apelacja
jawi się jako działanie w obliczu wyroku - pomiędzy jego zapadnięciem
a egzekucją, podjęte wobec instancji tegoż wyroku - „odpowiednich władz”.
Powtarzany wielokrotnie, związek frazeologiczny - dzielony w struktu-
rze zdania, traci na znaczeniu konstytuowanym przez równoprawne ist-
nienie obu elementów i czytelnym staje się dominacja pierwszego z nich.
Odwołanie staje się apelacją nie do, lecz o „odpowiednią władzę”.
Umieszczony w lewym górnym rogu formularza adresat - „społeczeństwo
Węgry”, zyskuje znaczenie wykraczające poza standard formularza.
Również i inne „nieznaczące” rubryki zyskują na znaczeniu. Imię i na-
zwisko, adres, oprócz wskazanej napisem, uczynionym wtórnie - odręcz-
nie, na wypełnionym maszynowo formularzu funkcji — „Wypełnij następ-
ną stronę i wyślij do mnie” (ze strzałkami odsyłającymi do adresu
i następnej strony), ukazują w pełni swą funkcję - możliwość identyfika-
cji osoby wypełniającej dokument. Istotność danych osobowych rozgrywa
się na wielu płaszczyznach potencjalnej użyteczności związanych ze
173
czowym dla oeuure artysty PSEUDO jest Z określonego punktu widzenia
podróbki wyglądają jak prawdziwie. Niepełny status demonstracji -
fakt, iż tablice wbite są w ziemię, a nie włożone w ręce, hasła wypisane,
a nie wykrzykiwane, ukazany jest tu jako pełny „z określonego punktu
widzenia”. Ta swoista PSE UD O demonstracja jest tak samo nielegalna
jak prawdziwa.
Wyznaczone przez Pauera kryteria sztuki, nadające nowy wymiar jej
autoteliczności, powiązać można w sztuce węgierskiej z wieloma innymi,
z których najbardziej znaną jest sformułowana przez Tamasa Szentjóbe-
go, definicja - postulat: Wszystko, co zakazane, jest sztuką. Bądź zaka-
zany. Kolejną, będącą jednocześnie swoistą propozycją „kierunku arty-
stycznego” o czytelnie politycznym wydźwięku, jest sztuka apelacji
Petera Legendyego, zaproponowana w angielskiej formie appeal art.
Dziełem i manifestem artystycznym zarazem jest wypełniony przez arty-
stę formularz, w którym obok informacji „nieznaczących”, jak pojedyncze
słowa wypełniające rubryki danych osobowych, pojawiają się „znaczące”,
dotyczące statusu samego formularza. Wypowiedź artystyczna zostaje tu
podporządkowana ściśle schematowi dokumentu - odpowiedzi zostały
dopasowane do wielkości pól tabeli, a znaczące informacje, podane jako
odpowiedzi na standardowe hasła, podtrzymują narzucony ton. Retoryka
wypowiedzi artystycznej zatem zgodna jest z proponowanym hasłem
appeal art, które Legendy rozumie jako „akcję w celu uniknięcia wyroku,
lub innej oficjalnej decyzji (prawa, podjętej - M.R.) w interesie decyzji
nieistotnej dla „PRAWA”, by był zrewidowany, zmodyfikowany, lub ra-
czej wyparty przez odpowiednie władze”. ,Apelacja jest sztuką ludu!” -
głosi adnotacja. Pozostająca w ramach narzuconej struktury, apelacja
jawi się jako działanie w obliczu wyroku - pomiędzy jego zapadnięciem
a egzekucją, podjęte wobec instancji tegoż wyroku - „odpowiednich władz”.
Powtarzany wielokrotnie, związek frazeologiczny - dzielony w struktu-
rze zdania, traci na znaczeniu konstytuowanym przez równoprawne ist-
nienie obu elementów i czytelnym staje się dominacja pierwszego z nich.
Odwołanie staje się apelacją nie do, lecz o „odpowiednią władzę”.
Umieszczony w lewym górnym rogu formularza adresat - „społeczeństwo
Węgry”, zyskuje znaczenie wykraczające poza standard formularza.
Również i inne „nieznaczące” rubryki zyskują na znaczeniu. Imię i na-
zwisko, adres, oprócz wskazanej napisem, uczynionym wtórnie - odręcz-
nie, na wypełnionym maszynowo formularzu funkcji — „Wypełnij następ-
ną stronę i wyślij do mnie” (ze strzałkami odsyłającymi do adresu
i następnej strony), ukazują w pełni swą funkcję - możliwość identyfika-
cji osoby wypełniającej dokument. Istotność danych osobowych rozgrywa
się na wielu płaszczyznach potencjalnej użyteczności związanych ze