DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bojarowski, Ewa: Recepcja współczesnej sztuki polskiej w Niemczech po 1989 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29066#0236
234
EWA BOJAROWSKI
sztuki, jaka dokonała się w 1980 roku na całym kontynencie, nastąpiła
w specyficznej formie również w Połsce. Podobnie jak na Zachodzie na-
stąpiło przesunięcie znaczenia funkcji sztuki i obszaru zainteresowania
artystów. Było to pierwsze pokolenie, które nie zostało poddane komuni-
stycznej indoktrynacji. Pokolenie to, wykorzystując swoją autonomię,
podjęło próbę stworzenia alternatywnego kierunku, sytuując go poza
obrębem władzy państwowej i kościelnej. Wystawa odbyła się w atmosfe-
rze przemian politycznych i miała być dowodem na to, że sztuka nie tyl-
ko przekracza swoje granice (staje się coraz bardziej transgresyjna), ale
jak stwierdza Janusz Reiter: „...Sztuka daje nam możliwość przekrocze-
nia granic i przede wszystkim prowadzi do bezpośrednich spotkań z tym
znanym, prawie znanym lub z tym źle poznanym"^. Organizator wysta-
wy Annelie Pohlen przyznała się do trudności w odbiorze polskiej sztuki,
które powoduje głównie brak wystarczającej wiedzy na jej tematW
Brak wiedzy spowodowany był licznymi awersjami, niechęcią oraz
często sztucznie zrodzoną pomiędzy Wschodem i Zachodem agresjąW
W połowie lat 90. w Niemczech coraz bardziej wyraźna stawała się po-
trzeba stworzenia rzeczowego obrazu słabo poznanej sztuki, aby zwal-
czyć przeświadczenie o jej egzotycznośchk W 1995 roku rolę tę spełnić
miała wystawa „Der Riss im Raum. Positionen der Kunst seit 1945 in
Deutschland, Polen, der Słowakei und Tschechien" („Rysa w przestrze-
ni")^ będąca przeglądem sztuki powojennej Czech, Słowacji, Niemiec
i Polski, którą reprezentowali: Magdalena Abakanowicz, Mirosław Bał-
ka, Włodzimierz Borowski, Marek Chłanda, Edward Dwurnik, Tadeusz
Kantor, Edward Krasiński, Zofia Kulik, Jarosław Modzelewski, Józef
Robakowski, Rudolf Sikora, Leon Tarasewicz, Krzysztof Wodiczko i An-
drzej Wróblewski. Szczególne znaczenie w pokazie zyskała sztuka okre-
sów przełomowych, w tym sztuka współczesna po 1989 roku. Zdecydo-
wanie bardziej zrozumiałe były prace z łat 50. czy 60., z którymi odbiorca
niemiecki był dzięki wymianie wcześniejszych lat w pewnej mierze za-
22 Cyt. za: M. Jochimsen, F. Joly, Europa; 63 den^scAe EMusfuere/ne ze/gen
Ennsf aMS 20 Landem; Juni bis September 1991, Mainz 1991, s. 3.11 (tłum. własne).
23 Ibidem, s. 3.V.
24 E. Diepgen, Anregnngen an/* dem Weg za e/nem nenen Europa, (w:) Der Lhss im
Raam DoAamefńańon, (red.) U. Gnewuth, Guardini Stiftung, Berlin 1995, s. 12.
25 N. Cieślińska, Napięć cięcioję. Wyndad z Namo/Aę CieśLAsAę - dyreAńorem Znsiyia-
ia Po/sA^go m Ddsse/dor/Ie, „Magazyn Sztuki" 1995, nr 6/7, s. 404.
26 Wystawę zaprezentowano w stołecznych miastach trzech krajów. Jako pierwsza
gościła od 26 listopada 1994 do 5 lutego 1995 w berlińskim Martin-Gropius-Bau, następ-
nie w dniach od 13 marca do 18 kwietnia 1995 w Galerii Zachęta w Warszawie, po czym
od 19 września do 19 listopada 1995 roku w Galerii Praskiej. Zaprezentowane zostały
prace malarskie, rzeźbiarskie, fotograficzne, filmy oraz instalacje 49 artystów, powstałe
od roku 1945 do czasów współczesnych.
EWA BOJAROWSKI
sztuki, jaka dokonała się w 1980 roku na całym kontynencie, nastąpiła
w specyficznej formie również w Połsce. Podobnie jak na Zachodzie na-
stąpiło przesunięcie znaczenia funkcji sztuki i obszaru zainteresowania
artystów. Było to pierwsze pokolenie, które nie zostało poddane komuni-
stycznej indoktrynacji. Pokolenie to, wykorzystując swoją autonomię,
podjęło próbę stworzenia alternatywnego kierunku, sytuując go poza
obrębem władzy państwowej i kościelnej. Wystawa odbyła się w atmosfe-
rze przemian politycznych i miała być dowodem na to, że sztuka nie tyl-
ko przekracza swoje granice (staje się coraz bardziej transgresyjna), ale
jak stwierdza Janusz Reiter: „...Sztuka daje nam możliwość przekrocze-
nia granic i przede wszystkim prowadzi do bezpośrednich spotkań z tym
znanym, prawie znanym lub z tym źle poznanym"^. Organizator wysta-
wy Annelie Pohlen przyznała się do trudności w odbiorze polskiej sztuki,
które powoduje głównie brak wystarczającej wiedzy na jej tematW
Brak wiedzy spowodowany był licznymi awersjami, niechęcią oraz
często sztucznie zrodzoną pomiędzy Wschodem i Zachodem agresjąW
W połowie lat 90. w Niemczech coraz bardziej wyraźna stawała się po-
trzeba stworzenia rzeczowego obrazu słabo poznanej sztuki, aby zwal-
czyć przeświadczenie o jej egzotycznośchk W 1995 roku rolę tę spełnić
miała wystawa „Der Riss im Raum. Positionen der Kunst seit 1945 in
Deutschland, Polen, der Słowakei und Tschechien" („Rysa w przestrze-
ni")^ będąca przeglądem sztuki powojennej Czech, Słowacji, Niemiec
i Polski, którą reprezentowali: Magdalena Abakanowicz, Mirosław Bał-
ka, Włodzimierz Borowski, Marek Chłanda, Edward Dwurnik, Tadeusz
Kantor, Edward Krasiński, Zofia Kulik, Jarosław Modzelewski, Józef
Robakowski, Rudolf Sikora, Leon Tarasewicz, Krzysztof Wodiczko i An-
drzej Wróblewski. Szczególne znaczenie w pokazie zyskała sztuka okre-
sów przełomowych, w tym sztuka współczesna po 1989 roku. Zdecydo-
wanie bardziej zrozumiałe były prace z łat 50. czy 60., z którymi odbiorca
niemiecki był dzięki wymianie wcześniejszych lat w pewnej mierze za-
22 Cyt. za: M. Jochimsen, F. Joly, Europa; 63 den^scAe EMusfuere/ne ze/gen
Ennsf aMS 20 Landem; Juni bis September 1991, Mainz 1991, s. 3.11 (tłum. własne).
23 Ibidem, s. 3.V.
24 E. Diepgen, Anregnngen an/* dem Weg za e/nem nenen Europa, (w:) Der Lhss im
Raam DoAamefńańon, (red.) U. Gnewuth, Guardini Stiftung, Berlin 1995, s. 12.
25 N. Cieślińska, Napięć cięcioję. Wyndad z Namo/Aę CieśLAsAę - dyreAńorem Znsiyia-
ia Po/sA^go m Ddsse/dor/Ie, „Magazyn Sztuki" 1995, nr 6/7, s. 404.
26 Wystawę zaprezentowano w stołecznych miastach trzech krajów. Jako pierwsza
gościła od 26 listopada 1994 do 5 lutego 1995 w berlińskim Martin-Gropius-Bau, następ-
nie w dniach od 13 marca do 18 kwietnia 1995 w Galerii Zachęta w Warszawie, po czym
od 19 września do 19 listopada 1995 roku w Galerii Praskiej. Zaprezentowane zostały
prace malarskie, rzeźbiarskie, fotograficzne, filmy oraz instalacje 49 artystów, powstałe
od roku 1945 do czasów współczesnych.