DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Poprzęcka, Maria: "Prawda", "fikcja", wyobraźnia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29068#0011
ROZPRAWY
MARIA POPRZĘCKA
„PRAWDA", „FIKCJA", WYOBRAŹNIA*
„Czy historykowi sztuki wolno być literatem?" - pytał w 1979 roku
Jan Białostocki. Pytał tytułem artykułu opublikowanego - rzecz zna-
mienna - w literackim periodyku „Twórczość", którego redakcją kierował
wtedy jeszcze Jarosław Iwaszkiewicz^.
Podobnie jak historia sztuki jako „nauka" nie jest w stanie ukryć
swoich literackich, retorycznych, a nawet dworskich korzeni, historia
jako „nauka" nie może uchylić się od odpowiedzialności za ambiwalencję
ukrytą w swej własnej nazwie, która zakłada nie tylko wiedzę o rzeczywi-
stych zdarzeniach (badanie historii), lecz także wątek ßkcji (opowiadanie
historii). (...) historia konstruuje swe intrygi, jest poetycką, retoryczną
formą badanego czasu" - stwierdza Georges Didi-Huberman^, autor,
którego pierwsze polskie tłumaczenie opublikowano na łamach ,Artium
Quaestiones"^. Później zaś dodaje: „Historyk sztuki to, w każdym znacze-
niu tego słowa, zaledwie /tclor, modelarz, rzemieślnik, autor zmyślający
przeszłość, którą daje nam do czytania"^.
Te dwa poglądy - jeden wyrażony w trybie pytającym, drugi w oznaj-
mującym, i to dość kategorycznym - dzieli niewiele ponad dziesięć lat.
Tak krótki okres wskazuje, że nie mamy tu do czynienia z „kryzysem",
W skróconej wersji tekst został przedstawiony na Seminarium Metodologicznym
Stowarzyszenia Historyków Sztuki Jem Białostocki, Nieborów 23-25 października 2008.
1 J. Białostocki, Czy Aistorykoeci sztaki wolno kyć literatem? „Twórczość" 1979, nr 10,
s. 142-145. Przedruk w tegoż: Re/Zeks/e i syntezy ze striata sztaki. Cykl dragi. Warszawa
1987, s. 225-230.
2 G. Didi-Huberman, Decant te temps. Histoire de f art et fanackronisme des images,
Paris 2000, s. 38.
3 G. Didi-Huberman, O&raz jako rozdarcie i śmierć wcielonego Boga, przeł. M. Loba,
„Artium Quaestiones" X, 2000, s. 229-303.
4 G. Didi-Huberman, Decant limage. Qaestions posee anx /ins d'nne kistorire de fart,
Paris 1991.
MARIA POPRZĘCKA
„PRAWDA", „FIKCJA", WYOBRAŹNIA*
„Czy historykowi sztuki wolno być literatem?" - pytał w 1979 roku
Jan Białostocki. Pytał tytułem artykułu opublikowanego - rzecz zna-
mienna - w literackim periodyku „Twórczość", którego redakcją kierował
wtedy jeszcze Jarosław Iwaszkiewicz^.
Podobnie jak historia sztuki jako „nauka" nie jest w stanie ukryć
swoich literackich, retorycznych, a nawet dworskich korzeni, historia
jako „nauka" nie może uchylić się od odpowiedzialności za ambiwalencję
ukrytą w swej własnej nazwie, która zakłada nie tylko wiedzę o rzeczywi-
stych zdarzeniach (badanie historii), lecz także wątek ßkcji (opowiadanie
historii). (...) historia konstruuje swe intrygi, jest poetycką, retoryczną
formą badanego czasu" - stwierdza Georges Didi-Huberman^, autor,
którego pierwsze polskie tłumaczenie opublikowano na łamach ,Artium
Quaestiones"^. Później zaś dodaje: „Historyk sztuki to, w każdym znacze-
niu tego słowa, zaledwie /tclor, modelarz, rzemieślnik, autor zmyślający
przeszłość, którą daje nam do czytania"^.
Te dwa poglądy - jeden wyrażony w trybie pytającym, drugi w oznaj-
mującym, i to dość kategorycznym - dzieli niewiele ponad dziesięć lat.
Tak krótki okres wskazuje, że nie mamy tu do czynienia z „kryzysem",
W skróconej wersji tekst został przedstawiony na Seminarium Metodologicznym
Stowarzyszenia Historyków Sztuki Jem Białostocki, Nieborów 23-25 października 2008.
1 J. Białostocki, Czy Aistorykoeci sztaki wolno kyć literatem? „Twórczość" 1979, nr 10,
s. 142-145. Przedruk w tegoż: Re/Zeks/e i syntezy ze striata sztaki. Cykl dragi. Warszawa
1987, s. 225-230.
2 G. Didi-Huberman, Decant te temps. Histoire de f art et fanackronisme des images,
Paris 2000, s. 38.
3 G. Didi-Huberman, O&raz jako rozdarcie i śmierć wcielonego Boga, przeł. M. Loba,
„Artium Quaestiones" X, 2000, s. 229-303.
4 G. Didi-Huberman, Decant limage. Qaestions posee anx /ins d'nne kistorire de fart,
Paris 1991.