DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bryl, Mariusz: Historia sztuki jako miejsce oporu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29068#0033
MARIUSZ BRYL
HISTORIA SZTUKI JAKO MIEJSCE OPORU
... jeśli przeczytamy tysiąc książek, które nie będą się od siebie
zasadniczo różnić, raczej niewiele zyskamy wiedzy o świecie i so-
bie. (...) Im bardziej jesteśmy otoczeni przez nieprawdopodobień-
stwo, tym większą mamy szansę dotarcia do prawdy = do ade-
kwatnego opisu = do porządku.
(Piotr Skórzyński, Na o&raz i podoóieńsńro. Paradygmat mate-
rializma, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 275)
Od czasu gdy Winckelmann opublikował swoją 77i.sio/Yę sztuki .sParo-
źyhmści (1764), a niedługo potem Hegel obwieścił zachód słońca (koniec
sztuki) i wzejście księżyca (nauki o sztuce), historia sztuki przebyła długą
drogę rozwoju jako dyscyplina akademicka: od rozproszonej partyzantki
w ciągu kilku dziesięcioleci XIX wieku przez konsolidację w karne kom-
panie na przełomie XIX i XX wieku, w której główną rolę odegrała tzw.
pierwsza szkoła wiedeńska ze swoim modelem stylistycznym, dopełnio-
nym następnie w trakcie pierwszych dekad XX wieku przez ikonologię
i analizę strukturalną, aż do ponownego rozproszenia sił i środków
w końcu XX wieku, kiedy to osiągnęła fazę zaawansowanej specjalizacji
i obezwładniającego „ a 1 c k s a n d r yn i z mu " (Belting), wkraczając w obecne
stulecie w stanie daleko posuniętej fragmentacji i ze słabnącym poczu-
ciem dyscyplinarnej wspólnoty. Powyższy proces nie jest czymś wyjątko-
wym, przeciwnie: postępująca specjalizacja to, jak się przyjmuje, nie-
uchronna konsekwencja rozwoju nowoczesnej, zinstytucjonalizowanej
formacji naukowej, rozwoju, w który wpisane jest stałe poszerzanie ob-
szaru badań, stawianie nowych pytań i związane z tym wypracowywanie
coraz bardziej precyzyjnych narzędzi badawczych. Niewątpliwy zysk
w postaci przyrostu wiedzy szczegółowej okupiony jest równie niewątpli-
wą stratą: brakiem całościowej wizji badanego przedmiotu. Ten stan rze-
HISTORIA SZTUKI JAKO MIEJSCE OPORU
... jeśli przeczytamy tysiąc książek, które nie będą się od siebie
zasadniczo różnić, raczej niewiele zyskamy wiedzy o świecie i so-
bie. (...) Im bardziej jesteśmy otoczeni przez nieprawdopodobień-
stwo, tym większą mamy szansę dotarcia do prawdy = do ade-
kwatnego opisu = do porządku.
(Piotr Skórzyński, Na o&raz i podoóieńsńro. Paradygmat mate-
rializma, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 275)
Od czasu gdy Winckelmann opublikował swoją 77i.sio/Yę sztuki .sParo-
źyhmści (1764), a niedługo potem Hegel obwieścił zachód słońca (koniec
sztuki) i wzejście księżyca (nauki o sztuce), historia sztuki przebyła długą
drogę rozwoju jako dyscyplina akademicka: od rozproszonej partyzantki
w ciągu kilku dziesięcioleci XIX wieku przez konsolidację w karne kom-
panie na przełomie XIX i XX wieku, w której główną rolę odegrała tzw.
pierwsza szkoła wiedeńska ze swoim modelem stylistycznym, dopełnio-
nym następnie w trakcie pierwszych dekad XX wieku przez ikonologię
i analizę strukturalną, aż do ponownego rozproszenia sił i środków
w końcu XX wieku, kiedy to osiągnęła fazę zaawansowanej specjalizacji
i obezwładniającego „ a 1 c k s a n d r yn i z mu " (Belting), wkraczając w obecne
stulecie w stanie daleko posuniętej fragmentacji i ze słabnącym poczu-
ciem dyscyplinarnej wspólnoty. Powyższy proces nie jest czymś wyjątko-
wym, przeciwnie: postępująca specjalizacja to, jak się przyjmuje, nie-
uchronna konsekwencja rozwoju nowoczesnej, zinstytucjonalizowanej
formacji naukowej, rozwoju, w który wpisane jest stałe poszerzanie ob-
szaru badań, stawianie nowych pytań i związane z tym wypracowywanie
coraz bardziej precyzyjnych narzędzi badawczych. Niewątpliwy zysk
w postaci przyrostu wiedzy szczegółowej okupiony jest równie niewątpli-
wą stratą: brakiem całościowej wizji badanego przedmiotu. Ten stan rze-