DOI issue:
Rozprawy
DOI article:Turowski, Andrzej: Fenomen nieostrości
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.29068#0080
76
ANDRZEJ TUROWSKI
w ogóle, czyli materialna i konceptualna ulotność sztuki gubiącej swój pierwszy
przedmiot i źródłowy tekst w powielanych formach i sensach, w nieskończonych
kopiach kopii swej historii, w medialnych symulacjach swego istnienia, odbiera
metodologii siłę teorii opartej na faktach, skupiając uwagę na zapośrednicze-
niach, które konstruują bezprzedmiotową rzeczywistość artystyczną i język,
w którym się o niej mówi. W tym sensie metodologia historii sztuki tracącej
przedmiot odniesienia jest praktyką literacką podejmującą próbę ogarnięcia
wymykających się na marginesach obszarów, gubiących się w transformacjach
historii, zatracającej się w szaleństwie zmysłowości. Chodzi o przywrócenie pra-
wa pustki, do bycia przedmiotem nieskłeconej tożsamości historii sztuki.
Wreszcie, co jest oczywiste, metodologia odnosi nas do historii, jest nieusta-
jącym procesem lektury i relektury całej przeszłości i współczesności naszej dys-
cypliny, czytaniem od nowa jej metodologicznych aspiracji i operacyjnych doko-
nań. Trudno posądzać, aby proces ten był bezinteresowny. Toteż widzę go jako
strategię legitymizacji historii sztuki w obszarze różnych praktyk społecznych
i podmiotów władzy. Jest to dyskurs zarazem mityczny i krytyczny. Jako pierw-
szy pozwala historii sztuki budować twierdze nauki w wyraźnie wytyczonych
granicach, a jako drugi podważać jej instytucje, dokonywać wyłomów, przekra-
czać ograniczenia. Metodologia definiuje, zatem samo jądro konfliktu polityczno-
ści historii sztuki czyni z niej praktykę publiczną.
Tak rozumiana metodologia historii sztuki pozostanie jedynie fragmentem
moich tekstów, wykładów i seminariów, moich kontaktów ze studentami, z bada-
czami i artystami, moich relacji społecznych. W miejsce wyobcowanej teorii me-
todologicznej w historii sztuki, proponuję refleksję metodologiczną jako profesjo-
nalną praktykę Obcowania w dzisiejszym świecie.
Artykuł, który tutaj zamieszczam, jest kolażem zrobionym w 2000 roku
z różnych fragmentów, zazwyczaj wcześniej napisanych moich tekstów. Ukazał
się w języku bułgarskim w antologii metodologicznej (Fenomeny na zamgtende
oćertaai/a, w: Angel Angelov, Irina Genova, DazAazvaïAi obraza. Fondacija
Sfrangida, Sofia 2003, s. 7-30). Niektóre partie wykorzystałem w innych publi-
kacjach w języku angielskim i niemieckim (FAe FAenomenon o/^ D/arring,
w katalogu wystawy Central Faropean avant-gardes.* exchange and trans/ornia-
tion, 7970-7930. Los Angeles County Museum of Art. LA 2002; oraz „...gtetcA-
zeitig Ani und unter dem TiscA...". Die Avantgarde nnd Zentratenropa. Tliogra-
pAfen and AfetAoden vom Dande Aer geseAen, in: Grenzen äberivindend. Fest-
scAri/t /nr Adam.F.Dabada zam 60.GeÒMrtstag. Lukas Verlag. Berlin 2006,
s. 35-42). Po polsku w całości nie był publikowany. Rozważania w nim zawarte
odnoszą się do moich badań prowadzonych na przełomie lat 80. i 90., których
wyniki znalazły się w książkach z końca tamtej dekady. Dziś moje zainteresowa-
nia badawcze zwrócone są w nieco inną stronę, co powoduje istotne przesunięcie
również rozważań metodologicznych, nie eliminując jednak mimo dystansu kry-
tycznego tych wcześniejszych.
ANDRZEJ TUROWSKI
w ogóle, czyli materialna i konceptualna ulotność sztuki gubiącej swój pierwszy
przedmiot i źródłowy tekst w powielanych formach i sensach, w nieskończonych
kopiach kopii swej historii, w medialnych symulacjach swego istnienia, odbiera
metodologii siłę teorii opartej na faktach, skupiając uwagę na zapośrednicze-
niach, które konstruują bezprzedmiotową rzeczywistość artystyczną i język,
w którym się o niej mówi. W tym sensie metodologia historii sztuki tracącej
przedmiot odniesienia jest praktyką literacką podejmującą próbę ogarnięcia
wymykających się na marginesach obszarów, gubiących się w transformacjach
historii, zatracającej się w szaleństwie zmysłowości. Chodzi o przywrócenie pra-
wa pustki, do bycia przedmiotem nieskłeconej tożsamości historii sztuki.
Wreszcie, co jest oczywiste, metodologia odnosi nas do historii, jest nieusta-
jącym procesem lektury i relektury całej przeszłości i współczesności naszej dys-
cypliny, czytaniem od nowa jej metodologicznych aspiracji i operacyjnych doko-
nań. Trudno posądzać, aby proces ten był bezinteresowny. Toteż widzę go jako
strategię legitymizacji historii sztuki w obszarze różnych praktyk społecznych
i podmiotów władzy. Jest to dyskurs zarazem mityczny i krytyczny. Jako pierw-
szy pozwala historii sztuki budować twierdze nauki w wyraźnie wytyczonych
granicach, a jako drugi podważać jej instytucje, dokonywać wyłomów, przekra-
czać ograniczenia. Metodologia definiuje, zatem samo jądro konfliktu polityczno-
ści historii sztuki czyni z niej praktykę publiczną.
Tak rozumiana metodologia historii sztuki pozostanie jedynie fragmentem
moich tekstów, wykładów i seminariów, moich kontaktów ze studentami, z bada-
czami i artystami, moich relacji społecznych. W miejsce wyobcowanej teorii me-
todologicznej w historii sztuki, proponuję refleksję metodologiczną jako profesjo-
nalną praktykę Obcowania w dzisiejszym świecie.
Artykuł, który tutaj zamieszczam, jest kolażem zrobionym w 2000 roku
z różnych fragmentów, zazwyczaj wcześniej napisanych moich tekstów. Ukazał
się w języku bułgarskim w antologii metodologicznej (Fenomeny na zamgtende
oćertaai/a, w: Angel Angelov, Irina Genova, DazAazvaïAi obraza. Fondacija
Sfrangida, Sofia 2003, s. 7-30). Niektóre partie wykorzystałem w innych publi-
kacjach w języku angielskim i niemieckim (FAe FAenomenon o/^ D/arring,
w katalogu wystawy Central Faropean avant-gardes.* exchange and trans/ornia-
tion, 7970-7930. Los Angeles County Museum of Art. LA 2002; oraz „...gtetcA-
zeitig Ani und unter dem TiscA...". Die Avantgarde nnd Zentratenropa. Tliogra-
pAfen and AfetAoden vom Dande Aer geseAen, in: Grenzen äberivindend. Fest-
scAri/t /nr Adam.F.Dabada zam 60.GeÒMrtstag. Lukas Verlag. Berlin 2006,
s. 35-42). Po polsku w całości nie był publikowany. Rozważania w nim zawarte
odnoszą się do moich badań prowadzonych na przełomie lat 80. i 90., których
wyniki znalazły się w książkach z końca tamtej dekady. Dziś moje zainteresowa-
nia badawcze zwrócone są w nieco inną stronę, co powoduje istotne przesunięcie
również rozważań metodologicznych, nie eliminując jednak mimo dystansu kry-
tycznego tych wcześniejszych.