DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Skuratowicz, Jan; Żuchowski, Tadeusz J.: Rozważania wokół pierwszego przykazania
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29068#0219
JAN SKURATOWICZ, TADEUSZ J. ŻUCHOWSKI
ROZWAŻANIA WOKÓŁ PIERWSZEGO PRZYKAZANIA
ZAŁOŻENIA
Autorzy niniejszego tekstu krytykują dominację w rozważaniach teo-
retycznych tzw. koncepcji wsadnych. To znaczy takich, których obszarem
dyskursywnym jest sama teoria sztuki wyabstrahowana od dzieła. W opu-
blikowanym w 1989 roku zbiorze tekstów zatytułowanych znamiennie
ANnstge.s'cAicte oócr uhe, autorzy próbowali nadać dyspucie teoretycznej
konkretny wymiar. W swych tekstach, różnorodnych pod względem po-
stawy, choć nastawionych na wnikliwy ogląd dzieła, poszczególni autorzy
(m.in. Bockemühl, Clausberg, Dittmann, Bredekamp, Imdahl) wyznacza-
li punkty istotne dla swych poglądów na temat drogi i celu badania dzie-
ła. Architektura, jeśli pomijać tekst Bredekampa na temat wystroju
w rzeźbę architektoniczną kościoła San Martin in Formista, wypadła
z rozważań piszących w tym tomie. Sprawia to wrażenie, że formułowa-
nie koncepcji metodologicznych historii sztuki odbywa się z wyłączeniem
architektury. Trochę inaczej dzieje się to w nurtach postmodernistycz-
nych, których krytykę, a zwłaszcza propozycji Donalda Preziosiego, prze-
prowadza wnikliwie Mariusz Bryl. Sądząc po ilości stron mu poświęco-
nych, Bryl w swym obfitym tomie przyznaje takim badaczom jak Preziosi
właśnie wyjątkowe miejsce we współczesnej dyspucie o sztuce. Mamy
poważne wątpliwości, co do słuszności takiej nobilitacji, o czym będzie
mowa poniżej. Preziosi, podobnie jak wielu, nawoływał o przemyślenie
historii sztuki, a dewiza ta stała się tytułem jego książki, która z kolei
zainspirowała Seminarium Nieborowskie z roku 1992. Podjęto na nim
dysputę nad przyszłością dyscypliny. Patrząc na te działania z perspek-
tywy, odnosi się wrażenie, że metodologia nazbyt łatwo ucieka od materii
badawczej, od tego, co zazwyczaj zwykło się nazywać pierwszą historią
sztuki (PHS). PHS nie jest jednak bytem danym z zewnątrz przez innych
badaczy, a co istotniejsze, nie jest niezmiennym zbiorem informacji.
ROZWAŻANIA WOKÓŁ PIERWSZEGO PRZYKAZANIA
ZAŁOŻENIA
Autorzy niniejszego tekstu krytykują dominację w rozważaniach teo-
retycznych tzw. koncepcji wsadnych. To znaczy takich, których obszarem
dyskursywnym jest sama teoria sztuki wyabstrahowana od dzieła. W opu-
blikowanym w 1989 roku zbiorze tekstów zatytułowanych znamiennie
ANnstge.s'cAicte oócr uhe, autorzy próbowali nadać dyspucie teoretycznej
konkretny wymiar. W swych tekstach, różnorodnych pod względem po-
stawy, choć nastawionych na wnikliwy ogląd dzieła, poszczególni autorzy
(m.in. Bockemühl, Clausberg, Dittmann, Bredekamp, Imdahl) wyznacza-
li punkty istotne dla swych poglądów na temat drogi i celu badania dzie-
ła. Architektura, jeśli pomijać tekst Bredekampa na temat wystroju
w rzeźbę architektoniczną kościoła San Martin in Formista, wypadła
z rozważań piszących w tym tomie. Sprawia to wrażenie, że formułowa-
nie koncepcji metodologicznych historii sztuki odbywa się z wyłączeniem
architektury. Trochę inaczej dzieje się to w nurtach postmodernistycz-
nych, których krytykę, a zwłaszcza propozycji Donalda Preziosiego, prze-
prowadza wnikliwie Mariusz Bryl. Sądząc po ilości stron mu poświęco-
nych, Bryl w swym obfitym tomie przyznaje takim badaczom jak Preziosi
właśnie wyjątkowe miejsce we współczesnej dyspucie o sztuce. Mamy
poważne wątpliwości, co do słuszności takiej nobilitacji, o czym będzie
mowa poniżej. Preziosi, podobnie jak wielu, nawoływał o przemyślenie
historii sztuki, a dewiza ta stała się tytułem jego książki, która z kolei
zainspirowała Seminarium Nieborowskie z roku 1992. Podjęto na nim
dysputę nad przyszłością dyscypliny. Patrząc na te działania z perspek-
tywy, odnosi się wrażenie, że metodologia nazbyt łatwo ucieka od materii
badawczej, od tego, co zazwyczaj zwykło się nazywać pierwszą historią
sztuki (PHS). PHS nie jest jednak bytem danym z zewnątrz przez innych
badaczy, a co istotniejsze, nie jest niezmiennym zbiorem informacji.