Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (20.2009)

WOJCIECH SUCHOCKI

ZBYT ŁATWO
WSPOMNIENIE O SZTUCE WEDŁUG POETY

Co się dzieje ze sztuką?
Na to jasno postawione pytanie odpowiadał niegdyś książką Jacek
Woźniakowski, tropiąc - jak sam to najzwięźlej ujął - niektóre przemiany
obyczaju artystycznego. W pytaniu złożone jest bowiem oczekiwanie rze-
czowego opisu, lecz przecież także - wykrzyknik desperacji wobec niepo-
jętego! Zdania tego miejscem najbardziej niepozornym jest - dzianie się.
Czy nie zbędnym zgoła, bo wystarczy wszak zapytać: co ze sztuką? Lecz
czy nawet wtedy, niby nieobecne, nie pozostaje sensem pytania, czy naj-
częściej zadawane pytanie nie brzmi: co się dzieje? Dzieją się dzieje.
Możemy być pewni słuszności tej odpowiedzi, z przyzwolenia mowy
samej, choćbyśmy nie mieli ochoty zastanawiać się nad jej znaczeniem,
albo dostrzegli w niej tylko dowcip, który wszak zawsze mowie zawdzię-
czamy. Gdybyśmy się w nią wsłuchiwali, nie zapomnieli, że po to jest,
dostrzeglibyśmy, że pytanie przez samo to, że padło, przez to, o co pyta,
jest pytaniem o nas - i nie przeoczylibyśmy wypowiedzianych, wszak nie
tak dawno, słów odpowiedzi. Brzmiały:
MtUerzyhŚTTry z&yt że nie occJa
Spróbujmy zastanowić się nad nimi - zbyt łatwo zapomnianymi, jeśli
zauważonymi. Nad każdym z tych słów, nad znaczeniem tej odpowiedzi.
Co mówi? - Czy uwierzyliśmy, że to nie piękno ocala, że ocalenia szukać
trzeba gdzie indziej, wciąż go wypatrując, czy też utraciliśmy potrzebę
ocalenia, a wraz z nim i piękna - i czy jest to utrata? Może żyjemy
w świecie, w którym pobyt nie wiedzie na granicę słowa w miejscu, gdzie
oczekuje ocalenie, w świecie, który nie daje się ocalić? Cóż jest ocalenie?
Słowo to przybywa, by powiadomić o powodzeniu lub usiłowaniu
przezwyciężenia wielkiego, poważnego, istotnego zagrożenia; wywołuje
obrazy przychodzenia z pomocą, ratunku, wybawienia, uchronienia od
zagłady ludzi, ale i dobytku przed zniszczeniem i utratą - ujścia cało