Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (27.2016)

Robert Suckale

RUDOLF BERLINER I JEGO WKŁAD W ROZUMIENIE
CHRZEŚCIJAŃSKIEGO OBRAZU1

Życie uczonych takich jak Rudolf Berliner, upływające w monoton-
nym rytmie mozolnych prac i badań, wielu zdawać się może nieciekawe.
Stąd na kolejnych stronach biografia Berlinera przedstawiona zostanie
tylko pobieżnie; zamiast tego skoncentrujemy się na wprowadzeniu do
jego myśli. Ale trzeba zwrócić uwagę przynajmniej na te okoliczności,
które - na ile możemy o tym sądzić - odcisnęły piętno na jego osobowości,
to jest przede wszystkim na wydarzenia od roku 1933, które, zagrażając
życiu, prawdziwie wstrząsnęły jego egzystencją: od aresztowania w 1933
do emigracji w 1939.

POCHODZENIE I EDUKACJA2
Rudolf Berliner pochodził z żydowskiej rodziny, której historia po-
zwala prześledzić się zaledwie trzy pokolenia wstecz. Pradziad Berlinera,
Aron (1795-1859), zachęcony być może wczesną emancypacją Żydów
w Prusach, osiedlił się na Śląsku; w dokumentach rodzinnych wspomina-
ny jest jako posiadacz ziemski. Dziad Wilhelm (1822-1881) miał już wła-
sny bank i był założycielem kilku fabryk w dolnośląskiej Oławie, stracił

1 R. Suckale, Rudolf Berliner und sein Beitrag zum Verständnis des christlichen Bil-
des, (w:) Rudolf Berliner (1886-1967), „The Freedom of Medieval Art” und andere Studien
zum christlichen Bild, hrsg. v. Robert Suckale, Berlin: Lukas Verlag 2003, s. 9-21.
2 Większość informacji czerpię z dokumentów, które powierzył mi młodszy syn Rudol-
fa Berlinera Christopher Bever, a które jaz kolei mam zamiar przekazać archiwum Ger-
mańskiego Muzeum Narodowego (Germanisches Nationalmuseum) w Norymberdze. Inte-
resujący był także protokół z postępowania promocyjnego z załączonym doń odręcznym
życiorysem, którego znajomość, dzięki pośrednictwu Gerharda Schmidta, zawdzięczam
archiwum uniwersyteckiemu w Wiedniu.