DOI Artikel:
Labuda, Adam S.: Michała Walickiego i Juliusza Starzyńskiego Dzieje sztuki polskiej w II rzeczypospolitej: zachód, polska, wschód
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52521#0345
Adam S. Labuda
MICHAŁA WALICKIEGO I JULIUSZA STARZYŃSKIEGO
DZIEJE SZTUKI POLSKIEJ WII RZECZYPOSPOLITEJ.
ZACHÓD, POLSKA, WSCHÓD*
Odzyskanie niepodległości w roku 1918 postawiło polską naukę przed
wyzwaniami o zasadniczym charakterze, zarówno instytucjonalno-organiza-
cyjnymi, jak i odnoszącymi się do kierunków i celów badawczych dyscyplin
naukowych. Dobrze zorganizowana, skuteczna na polu badań i kształcenia
nauka była nieodzownym składnikiem suwerennego państwa, zajmując
osobne miejsce wśród innych narodowych kultur naukowych.
Historycy sztuki jeszcze przed zakończeniem Wielkiej Wojny wskazywali
na najbardziej palące zadania i cele swej dyscypliny Jednym z najważniejszych
postulatów była inwentaryzacja zabytków sztuki i architektury, m.in. jako na-
rzędzie scalenia dziedzictwa artystycznego na terytorium odrodzonego pań-
stwa, dziedzictwa dotąd rozproszonego, rozdzielonego granicami zaborczych
mocarstw i w rezultacie nieuchwytnego jako całość* 1. Na porządku dnia stała
Artykuł niniejszy jest opatrzonym przypisami zapisem odczytu wygłoszonego na
sesji urządzonej z okazji 100-lecia historii sztuki na Uniwersytecie Poznańskim w dniu
17 maja 2019 roku. Główne jego zadanie polega na identyfikacji - w obszernej i wielowar-
stwowej narracji syntezy - wymienionych w podtytule wątków problemowych oraz ich ar-
gumentacyjnej oprawy Ich związki z życiem intelektualnym, artystycznym i politycznym
II Rzeczypospolitej oraz kwestia przyjętych przez autorów dzieła założeń teoretyczno-me-
todologicznych zostały w ograniczonych ramach opracowania zaledwie zasygnalizowane -
może staną się podnietą do pogłębionych badań nad wciąż słabo rozpoznaną historiografią
artystyczną okresu międzywojennego. Zob. też uwagi końcowe w niniejszym artykule.
1 Pierwszy programowy krok w tym kierunku poczyniony został już w roku 1917 w wy-
powiedziach szeregu polskich historyków sztuki, które stanowiły odpowiedź na ankietę
Kasy Mianowskiego, społecznej instytucji powołanej w końcu XIX wieku do wspierania
nauki. Ogłoszone one były w tomie 1 czasopisma „Nauka Polska", którego kolejne roczniki
będą przez cały okres dwudziestolecia forum wymiany myśli o stanie nauki w Polsce. Hi-
storycy sztuki gościli często na łamach tego periodyku. We wspomnianym tomie 1 „pisali
[oni] nie tyle o treści, ile o organizacji nauki, o potrzebach praktycznych, bibliotece, czaso-
MICHAŁA WALICKIEGO I JULIUSZA STARZYŃSKIEGO
DZIEJE SZTUKI POLSKIEJ WII RZECZYPOSPOLITEJ.
ZACHÓD, POLSKA, WSCHÓD*
Odzyskanie niepodległości w roku 1918 postawiło polską naukę przed
wyzwaniami o zasadniczym charakterze, zarówno instytucjonalno-organiza-
cyjnymi, jak i odnoszącymi się do kierunków i celów badawczych dyscyplin
naukowych. Dobrze zorganizowana, skuteczna na polu badań i kształcenia
nauka była nieodzownym składnikiem suwerennego państwa, zajmując
osobne miejsce wśród innych narodowych kultur naukowych.
Historycy sztuki jeszcze przed zakończeniem Wielkiej Wojny wskazywali
na najbardziej palące zadania i cele swej dyscypliny Jednym z najważniejszych
postulatów była inwentaryzacja zabytków sztuki i architektury, m.in. jako na-
rzędzie scalenia dziedzictwa artystycznego na terytorium odrodzonego pań-
stwa, dziedzictwa dotąd rozproszonego, rozdzielonego granicami zaborczych
mocarstw i w rezultacie nieuchwytnego jako całość* 1. Na porządku dnia stała
Artykuł niniejszy jest opatrzonym przypisami zapisem odczytu wygłoszonego na
sesji urządzonej z okazji 100-lecia historii sztuki na Uniwersytecie Poznańskim w dniu
17 maja 2019 roku. Główne jego zadanie polega na identyfikacji - w obszernej i wielowar-
stwowej narracji syntezy - wymienionych w podtytule wątków problemowych oraz ich ar-
gumentacyjnej oprawy Ich związki z życiem intelektualnym, artystycznym i politycznym
II Rzeczypospolitej oraz kwestia przyjętych przez autorów dzieła założeń teoretyczno-me-
todologicznych zostały w ograniczonych ramach opracowania zaledwie zasygnalizowane -
może staną się podnietą do pogłębionych badań nad wciąż słabo rozpoznaną historiografią
artystyczną okresu międzywojennego. Zob. też uwagi końcowe w niniejszym artykule.
1 Pierwszy programowy krok w tym kierunku poczyniony został już w roku 1917 w wy-
powiedziach szeregu polskich historyków sztuki, które stanowiły odpowiedź na ankietę
Kasy Mianowskiego, społecznej instytucji powołanej w końcu XIX wieku do wspierania
nauki. Ogłoszone one były w tomie 1 czasopisma „Nauka Polska", którego kolejne roczniki
będą przez cały okres dwudziestolecia forum wymiany myśli o stanie nauki w Polsce. Hi-
storycy sztuki gościli często na łamach tego periodyku. We wspomnianym tomie 1 „pisali
[oni] nie tyle o treści, ile o organizacji nauki, o potrzebach praktycznych, bibliotece, czaso-