DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.26589#0139
Paweł Dettloff
Oddział Ochrony Zabytków
Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Urzędu Miasta Krakowa
BAROKOWA ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA
PONORBERTAŃSKIEGO W HEBDOWIE
Zespół ponorbertański w Hebdowie koło Nowego Brzeska nie był
dotąd przedmiotem odrębnych publikowanych opracowań z zakresu historii
sztuki. W literaturze wzmiankowano go jedynie marginalnie. Pierwszy na-
ukowy opis tego zabytku sporządził Władysław Łuszczkiewicz. Badacz ten
zainteresował się niemal wyłącznie najstarszymi, średniowiecznymi elemen-
tami struktury architektonicznej. Nowożytnych faz stylowych, decydujących
o obecnym wyglądzie świątyni, nie analizował, wiążąc je ostrożnie z czasami
opata Wilkowskiego (1692-1727)1. Zaproponowane przez Łuszczkiewicza
datowanie fazy nowożytnej na przełom w. XVII i XVIII, opierające się za-
pewne na tekście epitafium Wilkowskiego, przyjęte zostało w Katalogu
zabytków w odniesieniu zarówno do korpusu, jak i kaplicy prezbiterialnej
(oratorium) i uzupełnione o czas powstania wież w fasadzie, określony na
lata przed 16642. Datowanie podane w Katalogu zabytków zostało przyję-
te w późniejszej literaturze3. Jedynej jak dotąd, choć bardzo pobieżnej pró-
by analizy formalnej kościoła dokonali Tadeusz Chrzanowski i Marian Kor-
necki4. W r. 1956 opracowano dla potrzeb konserwatorskich wstępną
1 W. Łuszczkiewicz, Komunikat o opactwie norbertańskim zwanym w dawnych
czasach „de Brzesko ”, „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji do Badań Historii Sztuki
w Polsce”, 4, 1898, s. LIII-LIV. Kolejny opis kościoła, nie zawierający jednak żadnych
informacji na temat czasu jego powstania opublikował ks. Jan Wiśniewski
wr. 1917. - J. Wiśniewski, Dekanat miechowski, Radom 1971, s. 33—39.
2 Na podstawie kartusza herbowego opata Stempkowskiego w portalu wejścio-
wym do wieży - Katalog zabytków, sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie,
z. 8, Powiat miechowski, oprać. Z. Boczkowska, Warszawa 1953, s. 6—8.
3 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982, s. 358-
360. Tamże datowanie w tekście jak w Katalogu zabytków, natomiast w opisie ilustra-
cji nr 212 na s. 351 (fotografii dekoracji stiukowej kopuły) 1672-1702; P. Boroń,
M. Wrzeszcz, Hebdów, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993, s. 605.
4 Stwierdzili oni, że barokizacja wnętrza kościoła, przeprowadzona częściowo
i niezbyt konsekwentnie, w nawie przybrała charakter niejako typowy (zaokrąglenie
łuków i podziały pilastrowe), natomiast dostawiona okazała kaplica prezbiterialna re-
prezentuje rozwiązanie zastosowane w Zielenicach (kaplica kopułowa z latarnią) jako
typowo barokowa zabawa ze światłem. - Chrzanowski, Kornecki, op. cit., s. 358-360.
Oddział Ochrony Zabytków
Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Urzędu Miasta Krakowa
BAROKOWA ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA
PONORBERTAŃSKIEGO W HEBDOWIE
Zespół ponorbertański w Hebdowie koło Nowego Brzeska nie był
dotąd przedmiotem odrębnych publikowanych opracowań z zakresu historii
sztuki. W literaturze wzmiankowano go jedynie marginalnie. Pierwszy na-
ukowy opis tego zabytku sporządził Władysław Łuszczkiewicz. Badacz ten
zainteresował się niemal wyłącznie najstarszymi, średniowiecznymi elemen-
tami struktury architektonicznej. Nowożytnych faz stylowych, decydujących
o obecnym wyglądzie świątyni, nie analizował, wiążąc je ostrożnie z czasami
opata Wilkowskiego (1692-1727)1. Zaproponowane przez Łuszczkiewicza
datowanie fazy nowożytnej na przełom w. XVII i XVIII, opierające się za-
pewne na tekście epitafium Wilkowskiego, przyjęte zostało w Katalogu
zabytków w odniesieniu zarówno do korpusu, jak i kaplicy prezbiterialnej
(oratorium) i uzupełnione o czas powstania wież w fasadzie, określony na
lata przed 16642. Datowanie podane w Katalogu zabytków zostało przyję-
te w późniejszej literaturze3. Jedynej jak dotąd, choć bardzo pobieżnej pró-
by analizy formalnej kościoła dokonali Tadeusz Chrzanowski i Marian Kor-
necki4. W r. 1956 opracowano dla potrzeb konserwatorskich wstępną
1 W. Łuszczkiewicz, Komunikat o opactwie norbertańskim zwanym w dawnych
czasach „de Brzesko ”, „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji do Badań Historii Sztuki
w Polsce”, 4, 1898, s. LIII-LIV. Kolejny opis kościoła, nie zawierający jednak żadnych
informacji na temat czasu jego powstania opublikował ks. Jan Wiśniewski
wr. 1917. - J. Wiśniewski, Dekanat miechowski, Radom 1971, s. 33—39.
2 Na podstawie kartusza herbowego opata Stempkowskiego w portalu wejścio-
wym do wieży - Katalog zabytków, sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie,
z. 8, Powiat miechowski, oprać. Z. Boczkowska, Warszawa 1953, s. 6—8.
3 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982, s. 358-
360. Tamże datowanie w tekście jak w Katalogu zabytków, natomiast w opisie ilustra-
cji nr 212 na s. 351 (fotografii dekoracji stiukowej kopuły) 1672-1702; P. Boroń,
M. Wrzeszcz, Hebdów, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993, s. 605.
4 Stwierdzili oni, że barokizacja wnętrza kościoła, przeprowadzona częściowo
i niezbyt konsekwentnie, w nawie przybrała charakter niejako typowy (zaokrąglenie
łuków i podziały pilastrowe), natomiast dostawiona okazała kaplica prezbiterialna re-
prezentuje rozwiązanie zastosowane w Zielenicach (kaplica kopułowa z latarnią) jako
typowo barokowa zabawa ze światłem. - Chrzanowski, Kornecki, op. cit., s. 358-360.