WITOLD KIESZKOWSKI
LAPIDARIUM RENESANSOWE W ARKADII
ZE STUDIÓW NAD SZTUKĄ JANA MICHAŁOWICZA Z URZĘDOWA
i
Wśród ocalałych cd zniszczeń budowli i pawilonów ogrodowych
Arkadii łowickiej, jeden zwraca na siebie uwagę bogactwem fragmentów
rzeźbiarskich i kamieniarskich, którymi przystrojona została jego archi-
tektura zewnętrzna. Kartusze herbowe, fragmenty napisów, ułamki obra-
mień okiennych i profilów, portale, kasetony z rozetami, dekoracyjne
nisze, lwie głowy, kapitele kolumn, liczne hermy, fragmenty rzeźb figu-
ralnych, wkomponowane w misterne łuki i szerokie nisze, wypełniają
ściany, wykonane z miejscowej rudy, starych cegieł, płytek ceramicznych
i kamiennych oraz drobnych kamyków, powtykanych w gęstą zaprawę
wapienną. To zespolenie fantastycznej, teatralnej, sztucznej ruiny z auten-
tycznymi fragmentami rzeźbiarskimi stanowi element nowy, niespotykany
w romantycznej architekturze ogrodowej XVIII wieku i nie posiada
analogii we współczesnych ogrodach Księcia Podkomorzego, Łazienkach,
Mokotowie, Powązkach, Puławach* i Zofijówce. Jest to być może da-
' Fragmenty, inskrypcji i dekoracji rzeźbiarskiej w domku gotyckim w Puła-
wach nie posiadały charakteru dekoracji, zespolonej z architekturą, lecz użyte były
jako eksponaty. Na tym polega zasadnicza różnica pomiędzy domem arcykapłana
a innymi pawilonami ogrodowymi, zaopatrzonymi w autentyczne fragmenty rzeź-
biarskie.
31