DOI Artikel:
Kieszkowski, Witold: Lapidarium renesansowe w Arkadii: ze studiów nad sztuka Jana Michałowicza z Urzędowa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0056
LAPIDARIUM RENESANSOWE W ARKADII
nienie kilku większych zespołów powtarzających się elementów dekora-
cyjnych, które niewątpliwie pochodzić musiały z jednego i tego samego
obiektu i wyszły z jednej i tej samej pracowni rzeźbiarskiej. Inne frag-
menty, obecnie porozrzucane i rozproszone, dadzą się z kolei połączyć
w większe całości, lub nawet pozwolą na rekonstrukcję. Pozostałe w więk-
szości wypadków dadzą się dokładnie datować i określić pod względem
pierwotnej swej funkcji architektonicznej. Tak uporządkowany materiał
w zestawieniu z wiadomościami historycznymi umożliwi związanie tego
bogatego lapidarium renesansowego z konkretnym obiektem architekto-
nicznym i rzeźbiarskim.
Przegląd lapidarium renesansowego rozpocząć należy od wyelimi-
nowania fragmentów średniowiecznych i elementów pochodzenia niepol-
skiego. Do tych ostatnich należy bez wątpienia niewielka prostokątna
płyta z szarego marmuru z napisem HVGVES -j- CRUVILIER (ryc. 30).
Nieliczny zespół gotyckich fragmentów składa się z części obramienia
płyty nagrobnej z XV w. z nieodczytanym napisem minuskułą gotycką
oraz blok piaskowca z gotyckim laskowaniem, który stanowił zapewne
fragment obramienia okiennego (ryc. 31). Dalsze trzy fragmenty (ryc. 32),
ozdobione gotyckim motywem arkadowym, mogą pochodzić również z ja-
kiego obramienia.
Z pośród fragmentów renesansowych zwraca przede wszystkim na
siebie uwagę rząd męskich herm, wmurowanych w filary arkadowego
muru, położonego na zachód od domu arcykapłana (ryc. 33). Ogółem
w murze tym zachowało się trzynaście herm (ryc. 34—41), dwie zaś dalsze
umieszczone są w parkach Nieborowskim i Arkadyjskim. Każda z tych
herm wykonana jest z jednego bloku piaskowca o wymiarach 0,23X1,32 m.
Brodate i pozbawione zarostu postacie o nagich torsach, ozdobionych de-
koracyjnymi chustami, z przepaskami na biodrach i zwisającymi pękami
Rt/c. 25. Łnk grecki, mmnrotoang blok piaskorocotup. Rpc. 26. Łuk grecki, boczna
arkada, podłncze z rozetami.
47
nienie kilku większych zespołów powtarzających się elementów dekora-
cyjnych, które niewątpliwie pochodzić musiały z jednego i tego samego
obiektu i wyszły z jednej i tej samej pracowni rzeźbiarskiej. Inne frag-
menty, obecnie porozrzucane i rozproszone, dadzą się z kolei połączyć
w większe całości, lub nawet pozwolą na rekonstrukcję. Pozostałe w więk-
szości wypadków dadzą się dokładnie datować i określić pod względem
pierwotnej swej funkcji architektonicznej. Tak uporządkowany materiał
w zestawieniu z wiadomościami historycznymi umożliwi związanie tego
bogatego lapidarium renesansowego z konkretnym obiektem architekto-
nicznym i rzeźbiarskim.
Przegląd lapidarium renesansowego rozpocząć należy od wyelimi-
nowania fragmentów średniowiecznych i elementów pochodzenia niepol-
skiego. Do tych ostatnich należy bez wątpienia niewielka prostokątna
płyta z szarego marmuru z napisem HVGVES -j- CRUVILIER (ryc. 30).
Nieliczny zespół gotyckich fragmentów składa się z części obramienia
płyty nagrobnej z XV w. z nieodczytanym napisem minuskułą gotycką
oraz blok piaskowca z gotyckim laskowaniem, który stanowił zapewne
fragment obramienia okiennego (ryc. 31). Dalsze trzy fragmenty (ryc. 32),
ozdobione gotyckim motywem arkadowym, mogą pochodzić również z ja-
kiego obramienia.
Z pośród fragmentów renesansowych zwraca przede wszystkim na
siebie uwagę rząd męskich herm, wmurowanych w filary arkadowego
muru, położonego na zachód od domu arcykapłana (ryc. 33). Ogółem
w murze tym zachowało się trzynaście herm (ryc. 34—41), dwie zaś dalsze
umieszczone są w parkach Nieborowskim i Arkadyjskim. Każda z tych
herm wykonana jest z jednego bloku piaskowca o wymiarach 0,23X1,32 m.
Brodate i pozbawione zarostu postacie o nagich torsach, ozdobionych de-
koracyjnymi chustami, z przepaskami na biodrach i zwisającymi pękami
Rt/c. 25. Łnk grecki, mmnrotoang blok piaskorocotup. Rpc. 26. Łuk grecki, boczna
arkada, podłncze z rozetami.
47