DOI Artikel:
Kieszkowski, Witold: Lapidarium renesansowe w Arkadii: ze studiów nad sztuka Jana Michałowicza z Urzędowa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0058
LAPIDARIUM RENESANSOWE W ARKADII
Ri/c. 2§ i 2.9. Wielkie kapiteie renesansoine z piaskotcca.
gające strop, najczęściej kasetonowy. Taką właśnie rolę przyściennych,
dekoracyjnych figur pełnić mogły te hermy. Trudność polega tylko na
tym, że przy kasetonowych stropach jako dekoracja ścienna występuje
w XVI wieku przeważnie boazeria lub polichromia, rzadziej stiuk, deko-
racja zaś kamieniarska prawie nigdy.
Pozostaje więc przyjąć, że hermy umieszczone były na zewnątrz
budynku i rozmieszczone rytmicznie stanowiły bogatą dekorację fasady.
W takim wypadku mogły one tworzyć węgary obramień okiennych ",
filarki attykowego zwieczenia murów, lub dekorację bębna kopuły. W tym
drugim wypadku byłyby one połączone ze sobą lekkimi łukami, dźwiga-
jącymi grzebień attyki.
Bardzo bliskie analogie dla herm arkadyjskich odnajdujemy w na-
grobku braci Wolskich w katedrze warszawskiej V Umieszczone po bo-
kach tego nagrobka hermy, również bezrękie, o nagich torsach, ozdobione
są w sposób niemal identyczny dekoracyjnymi chustami i przepaską bio-
drową, z której zwisa wielki liść (ryc. 43 i 44).
Opisane tutaj hermy nie są jedynymi w zasobie form dekoracyjnych,
użytych do ozdoby domu arcykapłana. W podcieniu, poprzedzającym pół-
nocny portal domu arcykapłana, znajdują się dwie dalsze hermy, odmien-
nie od poprzednich skomponowane (ryc. 45—48). W obydwu rzeźbach
utrącone są dolne części konsolek, ale jedna z brakujących części zacho-
wała się i została umieszczona między portalem a hermą (ryc. 46). Dzięki
niej można zrekonstruować pierwotny wygląd hermy i wymiary całości.
Podobnie jak w kamienicy Sobieskich w Lublinie i Lwowie.
^ Por. W. Kieszkowski: Nagrobki w Chrobrzu i przypuszczalny ich autor Jan
Michałowicz z Urzędowa. BiiReti/n Historii Sztuki i Kidturr/, r. II (1933—34), s. 120 nn.
oraz ryc. 2.
49
4
Ri/c. 2§ i 2.9. Wielkie kapiteie renesansoine z piaskotcca.
gające strop, najczęściej kasetonowy. Taką właśnie rolę przyściennych,
dekoracyjnych figur pełnić mogły te hermy. Trudność polega tylko na
tym, że przy kasetonowych stropach jako dekoracja ścienna występuje
w XVI wieku przeważnie boazeria lub polichromia, rzadziej stiuk, deko-
racja zaś kamieniarska prawie nigdy.
Pozostaje więc przyjąć, że hermy umieszczone były na zewnątrz
budynku i rozmieszczone rytmicznie stanowiły bogatą dekorację fasady.
W takim wypadku mogły one tworzyć węgary obramień okiennych ",
filarki attykowego zwieczenia murów, lub dekorację bębna kopuły. W tym
drugim wypadku byłyby one połączone ze sobą lekkimi łukami, dźwiga-
jącymi grzebień attyki.
Bardzo bliskie analogie dla herm arkadyjskich odnajdujemy w na-
grobku braci Wolskich w katedrze warszawskiej V Umieszczone po bo-
kach tego nagrobka hermy, również bezrękie, o nagich torsach, ozdobione
są w sposób niemal identyczny dekoracyjnymi chustami i przepaską bio-
drową, z której zwisa wielki liść (ryc. 43 i 44).
Opisane tutaj hermy nie są jedynymi w zasobie form dekoracyjnych,
użytych do ozdoby domu arcykapłana. W podcieniu, poprzedzającym pół-
nocny portal domu arcykapłana, znajdują się dwie dalsze hermy, odmien-
nie od poprzednich skomponowane (ryc. 45—48). W obydwu rzeźbach
utrącone są dolne części konsolek, ale jedna z brakujących części zacho-
wała się i została umieszczona między portalem a hermą (ryc. 46). Dzięki
niej można zrekonstruować pierwotny wygląd hermy i wymiary całości.
Podobnie jak w kamienicy Sobieskich w Lublinie i Lwowie.
^ Por. W. Kieszkowski: Nagrobki w Chrobrzu i przypuszczalny ich autor Jan
Michałowicz z Urzędowa. BiiReti/n Historii Sztuki i Kidturr/, r. II (1933—34), s. 120 nn.
oraz ryc. 2.
49
4