DOI article:
Białostocki, Jan: Manieryzm i pocza̜tki realizmu w pejzażu niderlandzkim
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0130
MANIERYZM I POCZĄTKI REALIZMU W PEJZAŻU NIDERLANDZKIM
Rt/c. 5. Karstiaen de KeanWck. Krajobraz górski, Galeria ro Braaascbraeig.
Fot. BrMckmaaa.
,,Gdy Goltzius powrócił z Italii wyryte miał w pamięci piękne ma-
lowidła włoskie, jak odbicie w zwierciadle, tak, że gdziekolwiek był,
widział je zawsze — jakby stał przed nimi. Wypełniał go więc słodki
wdzięk Rafaela, miękkość jedynie Corregiowi właściwa, silne kontrasty
świateł i cieni, jakie znajdują się w sztuce Tycjana, piękne jedwabne
stroje i znakomicie malowane materie, w czym celuje Veronese i inni
Wenecjanie, a wszystko to było w nim tak żywe, iż niderlandzkie obrazy
nie mogły go już zadowolić". Ten fragment z Van Mandera"" doskonale
mówi o tym jak bardzo sztuka włoska fascynowała artystów niderlandz-
kich, a podobne — oczywiście — wrażenie odbierali również malarze
specjalizujący się w pejzażu.
Odmienne od północnego, idealistyczne stanowisko artystów włos-
kich, które zarówno w Rzymie, jak w Wenecji również i w krajobrazowym
malarstwie znajdowało czasem swój wyraz, szukało zaspokojenia w for-
malnej doskonałości obrazu, w znalezieniu formuły kompozycyjnej, którą
przenosi się teraz z malarstwa figuralnego na pejzaż"'. Jest to zresztą
w dużej mierze dziełem malarzy niderlandzkich w Italii pracujących.
,,Wyryte w ich pamięci" idealne formy kompozycji Rafaela, Tycjana,
"" K. van Mander-Flbrke, II, s. 251.
^ Por. Julius Gramm, Die ideaie LałT,dsch.aftsrrŁaIerei; Wre EntsteLanp and
EattoicHang, Freiburg i. B., 1912, I, s. 10.
121
Rt/c. 5. Karstiaen de KeanWck. Krajobraz górski, Galeria ro Braaascbraeig.
Fot. BrMckmaaa.
,,Gdy Goltzius powrócił z Italii wyryte miał w pamięci piękne ma-
lowidła włoskie, jak odbicie w zwierciadle, tak, że gdziekolwiek był,
widział je zawsze — jakby stał przed nimi. Wypełniał go więc słodki
wdzięk Rafaela, miękkość jedynie Corregiowi właściwa, silne kontrasty
świateł i cieni, jakie znajdują się w sztuce Tycjana, piękne jedwabne
stroje i znakomicie malowane materie, w czym celuje Veronese i inni
Wenecjanie, a wszystko to było w nim tak żywe, iż niderlandzkie obrazy
nie mogły go już zadowolić". Ten fragment z Van Mandera"" doskonale
mówi o tym jak bardzo sztuka włoska fascynowała artystów niderlandz-
kich, a podobne — oczywiście — wrażenie odbierali również malarze
specjalizujący się w pejzażu.
Odmienne od północnego, idealistyczne stanowisko artystów włos-
kich, które zarówno w Rzymie, jak w Wenecji również i w krajobrazowym
malarstwie znajdowało czasem swój wyraz, szukało zaspokojenia w for-
malnej doskonałości obrazu, w znalezieniu formuły kompozycyjnej, którą
przenosi się teraz z malarstwa figuralnego na pejzaż"'. Jest to zresztą
w dużej mierze dziełem malarzy niderlandzkich w Italii pracujących.
,,Wyryte w ich pamięci" idealne formy kompozycji Rafaela, Tycjana,
"" K. van Mander-Flbrke, II, s. 251.
^ Por. Julius Gramm, Die ideaie LałT,dsch.aftsrrŁaIerei; Wre EntsteLanp and
EattoicHang, Freiburg i. B., 1912, I, s. 10.
121