Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (12.1950)

MANIERYZM I POCZĄTKI REALIZMU W PEJZAŻU NIDERLANDZKIM


Rgc. 10. Paoio Fiammingo. (Pautoeis Franek), Pejzaż z mitologiczngm sztafażem.
Kaiser Friedrich. Museum, Beriin, (m/g Peitzera).

idealny włosko-francuski i dekoracyjno-romantyczny flamandzki; fla-
mandzcy pejzażyści schyłku wieku XVI i początków XVII stulecia od-
działali na ukształtowanie się każdego z wymienionych typów pejzażu
barokowego.
Produkcja krajobrazowa uprawiana była ok. r. 1600 w sposób ma-
sowy, nieledwie fabryczny, ponieważ zapotrzebowanie na malarstwo pej-
zażowe flamandzkie było w tym czasie ogromne^'. Wielka część obrazów
powstałych wówczas oparta jest o naśladownictwo dawnych schematów
i wzorów. W tej fabrycznej produkcji ciągnie się produkcja stylów już
przełamanych przez czołówkę twórczą. Przez cały wiek XVII spotkamy
artystów malujących w stylu frankentalskiego manieryzmu, jak również
spotkamy zapóźnionych naśladowców Bruegla. Ale nie to oczywiście jest
ważne, ważne jest to co artystycznie postępowe i twórcze.
Epoka baroku rodzi się w chwili szczególnie doniosłej dla dalszych
dziejów prowincji niderlandzkich. Rewolucja doprowadza do uniezależ-
^ Zagadnieniu warunków produkcji i ośrodków pejzażu flamandzkiego po-
święciłem dużą część pracy, której niniejszy artykuł jest fragmentem. Sprawy te
traktowane są w książce Hansa Fldrkego, Rtudien zur niederidndischen Kunst und
Kalturgeschichte, Munchen, 1905. Duży materiał dokumentarny w publikacjach
J. Denuce, m. in. Lettres et documents inedits concernant Jean Brueghei I et II, An-
vers, 1934.

o

129