Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (12.1950)

JAN BIAŁOSTOCKI


Rl/c. II. GiRis van, Co?i,ma:łoo. Pejzaż Ga^eria Lichtenstein, Wiedeń,
(ta/p Piietzscha).

nienia się w tym czasie krajów północnych, protestanckich, których sto-
lica, Amsterdam rozwija sę coraz wspanialej, dominując rychło nad Ant-
werpią, prowincjonalnym teraz miastem podbitej na nowo, pokonanej
prowincji katolickiego imperium Habsburgów. Niderlandy południowe
nie podniosą się aż do XIX wieku z upadku politycznego. Malarzom fla-
mandzkim pozostają do wyboru dwie drogi: albo stać się nadwornymi
artystami panujących w kraju władców, albo szukać nowej ojczyzny.
Rubens i Jan Brueghel starszy będą nadwornymi malarzami. W Antwerpii
i Brukseli sztuka nabierze cech dworskiego, triumfującego baroku. Inni
powędrują do Holandii i zaniosą tam nasiona, które wydadzą wspaniały
rozwój malarstwa w wieku XVII. Będzie do nich należał Coninxloo, ale
także Roelant Savery, Vinckboons; Momper, pracujący w Antwerpii od-
działa również na Holandię.
Około r. 1600 wygasa manieryzm by ustąpić miejsca nowemu sty-
lowi. Kończy się epoka religijnych napięć i konfliktów; znów, jak w epoce
kwitnącego renesansu następuje zwrot do spraw świeckich. Zeświecczenie
życia odbija się zwłaszcza w realistycznych tendencjach artystów pro-

130