DOI Artikel:
Tomkiewicz, Władysław: Malarstwo dworskie w dobie Władysława IV
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0167
MALARSTWO DWORSKIE W DOBIE WŁADYSŁAWA IV
Rpc. R. Chrpstia-n. MeRch (?), Pcnrorama Warszcuap, Pmctkoteka Mołmchijska.
Aleksander Jabłonowski. Obraz ten nabyła w Rzymie w roku 1867 Jadwiga
Zamoyska i ofiarowała do zbiorów kórnickich. Portret, o ile można sądzić
z przemalowań i wadliwej konserwacji, którą należy na nowo przepro-
wadzić, wyszedł spod pędzla jakiegoś drugorzędnego malarza weneckiego
i nie był chyba robiony z natury, jeśli go się porówna z o rok wcześniej-
szymi portretami Rubensa.
Jest to ostatni nam znany portret Władysława z okresu przed jego
powołaniem na tron. Teraz miała już powstać seria portretów monarszych,
malowana przez stałych serwitorów królewskich, bądź też artystów pra-
cujących dorywczo dla dworu. Portretów takich znam kilkanaście — żaden
z nich nie jest sygnowany przez malarza. By móc się pokusić o posegrego-
wanie ich i powiązanie z poszczególnymi artystami, trzeba w przód ustalić,
w miarę możności, środowisko malarskie zgrupowane dokoła króla, lub
pracujące na jego zlecenie, gdyż kwestia ta nie jest dość ściśle przedsta-
wiona ani przez Koperę, ani przez Dobrowolskiego, ani przez innych histo-
ryków sztuki.
Spośród malarzy posiadających serwitoriat królewski, nadany bądź
jeszcze przez Zygmunta III, bądź już przez Władysława, wymienić możemy
z całą pewnością Tomasza Dolabellę, Bartłomieja Strobla i Krzysztofa Gry-
niewskiego, co do których zachowały się teksty przywilejów serwitorial-
nych w aktach Metryki Koronnej. Prawdopodobnie serwitoriat królewski
posiadali również, gdyż tytułowali się „malarzami Jego Królewskiej Mo-
ści", Samuel Wagener, Adolf Boy, Chrystian Melich, Piotr Danckers i Hia-
cynt Campana. Z rycin i przekazów rękopiśmiennych wiemy ponadto, że
portrety królewskie wykonywali dorywczo Piotr Soutman i Gilles Schalken.
Co do Franciszka Lekszyckiego i Daniela Frechera, wymienionych przez
Dobrowolskiego, jako działających w kręgu mecenatu Władysława" <— to
" Dobrowolski, op. cit., s. 96, wśród malarzy wymienia również architektów-
scenografów Locciego i Ghisleniego, co jest chyba nieporozumieniem.
157
Rpc. R. Chrpstia-n. MeRch (?), Pcnrorama Warszcuap, Pmctkoteka Mołmchijska.
Aleksander Jabłonowski. Obraz ten nabyła w Rzymie w roku 1867 Jadwiga
Zamoyska i ofiarowała do zbiorów kórnickich. Portret, o ile można sądzić
z przemalowań i wadliwej konserwacji, którą należy na nowo przepro-
wadzić, wyszedł spod pędzla jakiegoś drugorzędnego malarza weneckiego
i nie był chyba robiony z natury, jeśli go się porówna z o rok wcześniej-
szymi portretami Rubensa.
Jest to ostatni nam znany portret Władysława z okresu przed jego
powołaniem na tron. Teraz miała już powstać seria portretów monarszych,
malowana przez stałych serwitorów królewskich, bądź też artystów pra-
cujących dorywczo dla dworu. Portretów takich znam kilkanaście — żaden
z nich nie jest sygnowany przez malarza. By móc się pokusić o posegrego-
wanie ich i powiązanie z poszczególnymi artystami, trzeba w przód ustalić,
w miarę możności, środowisko malarskie zgrupowane dokoła króla, lub
pracujące na jego zlecenie, gdyż kwestia ta nie jest dość ściśle przedsta-
wiona ani przez Koperę, ani przez Dobrowolskiego, ani przez innych histo-
ryków sztuki.
Spośród malarzy posiadających serwitoriat królewski, nadany bądź
jeszcze przez Zygmunta III, bądź już przez Władysława, wymienić możemy
z całą pewnością Tomasza Dolabellę, Bartłomieja Strobla i Krzysztofa Gry-
niewskiego, co do których zachowały się teksty przywilejów serwitorial-
nych w aktach Metryki Koronnej. Prawdopodobnie serwitoriat królewski
posiadali również, gdyż tytułowali się „malarzami Jego Królewskiej Mo-
ści", Samuel Wagener, Adolf Boy, Chrystian Melich, Piotr Danckers i Hia-
cynt Campana. Z rycin i przekazów rękopiśmiennych wiemy ponadto, że
portrety królewskie wykonywali dorywczo Piotr Soutman i Gilles Schalken.
Co do Franciszka Lekszyckiego i Daniela Frechera, wymienionych przez
Dobrowolskiego, jako działających w kręgu mecenatu Władysława" <— to
" Dobrowolski, op. cit., s. 96, wśród malarzy wymienia również architektów-
scenografów Locciego i Ghisleniego, co jest chyba nieporozumieniem.
157