DOI Artikel:
Tomkiewicz, Władysław: Malarstwo dworskie w dobie Władysława IV
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0172
WŁADYSŁAW TOMKIEWICZ
Rt/c. 12. Warsztat DoiabeHi, Portret Wtadr/staioa IV, Państruoroe Zbiory R^tnki
na Waraetn, Krakótu. (Pot. R. Koiotuca)
Nie twierdzę oczywiście, iż oba portrety suskie (Zygmunta i Włady-
sława) są oryginałami Dolabelli. Są one bardzo przemalowane i sczerniałe.
Wydaje mi się, iż należy je traktować raczej jako kopie, sporządzone na
polecenie Jana Kazimierza ze zniszczonych przez czas i wojnę portretów
oryginalnych, względnie jako przemalunki typu ,,konserwatorskiego"
w ówczesnym tego słowa rozumieniu. Dylemat ten może rozwiązać bliższa
analiza, dokonana przy pomocy kwarcówki i aparatu Roentgena.
Powyższe portrety konne są, jak dotąd, jedynymi chyba podobiznami
Wazów polskich o typie włoskim. Jeżeli bowiem chodzi o portret, to Wła-
dysław IV hołdował raczej realizmowi północnemu — nie darmo zwiedzał
pracownię Rubensa, nie darmo pozował wielkiemu Flamandowi. Tradycja
historyczna twierdzi, iż pobyt jego w Niderlandach nie minął bez echa,
że wtedy to właśnie zadzierżgnięte zostały przezeń węzły z człowiekiem,
który się mienił jednym z najbliższych współpracowników Piotra Pawła,
a który miał przez wiele lat piastować godność malarza nadwornego dwóch kró-
lów polskich dynastii Wazów. Artystą tym miał być Pieter Claesz van Soutman.
Wszyscy biografowie Soutmana podkreślają wieloletni jego związek
z dworem polskim^, wszyscy zgodnie twierdzą, iż malował portrety kró-
*3 De Bie C., Het gulden, Cabinet, Antwerpia, 1662, s. 154; Houbraken A., De
groote Rchonbnrgh, der Nederiantscke Konstschiiders, Amsterdam, 1718—1721, I, s. 76;
Weyerman J. C., De Lenensbeschrgningen der Nederlandsche Konstschiiders,'s-Gra-
venhaage, 1729, I, s. 318.
162
Rt/c. 12. Warsztat DoiabeHi, Portret Wtadr/staioa IV, Państruoroe Zbiory R^tnki
na Waraetn, Krakótu. (Pot. R. Koiotuca)
Nie twierdzę oczywiście, iż oba portrety suskie (Zygmunta i Włady-
sława) są oryginałami Dolabelli. Są one bardzo przemalowane i sczerniałe.
Wydaje mi się, iż należy je traktować raczej jako kopie, sporządzone na
polecenie Jana Kazimierza ze zniszczonych przez czas i wojnę portretów
oryginalnych, względnie jako przemalunki typu ,,konserwatorskiego"
w ówczesnym tego słowa rozumieniu. Dylemat ten może rozwiązać bliższa
analiza, dokonana przy pomocy kwarcówki i aparatu Roentgena.
Powyższe portrety konne są, jak dotąd, jedynymi chyba podobiznami
Wazów polskich o typie włoskim. Jeżeli bowiem chodzi o portret, to Wła-
dysław IV hołdował raczej realizmowi północnemu — nie darmo zwiedzał
pracownię Rubensa, nie darmo pozował wielkiemu Flamandowi. Tradycja
historyczna twierdzi, iż pobyt jego w Niderlandach nie minął bez echa,
że wtedy to właśnie zadzierżgnięte zostały przezeń węzły z człowiekiem,
który się mienił jednym z najbliższych współpracowników Piotra Pawła,
a który miał przez wiele lat piastować godność malarza nadwornego dwóch kró-
lów polskich dynastii Wazów. Artystą tym miał być Pieter Claesz van Soutman.
Wszyscy biografowie Soutmana podkreślają wieloletni jego związek
z dworem polskim^, wszyscy zgodnie twierdzą, iż malował portrety kró-
*3 De Bie C., Het gulden, Cabinet, Antwerpia, 1662, s. 154; Houbraken A., De
groote Rchonbnrgh, der Nederiantscke Konstschiiders, Amsterdam, 1718—1721, I, s. 76;
Weyerman J. C., De Lenensbeschrgningen der Nederlandsche Konstschiiders,'s-Gra-
venhaage, 1729, I, s. 318.
162