DOI Artikel:
Tomkiewicz, Władysław: Malarstwo dworskie w dobie Władysława IV
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.34476#0198
WŁADYSŁAW TOMKIEWICZ
Rgc. 33. Bartłomiej Strobel, Sm .Anna Samotrzecia (fragment). Katedra
me Fromborka. (Fot. C. Ciołek).
Jest rzeczą jasną, iż olbrzymie zapotrzebowanie na portret, wysuwane
przez ówczesnych odbiorców, musiało stworzyć kilka zasadniczych sche-
matów kompozycyjnych, z których korzystali drugorzędni malarze, tra-
westując je w sposób nieznaczny. Wynikałoby stąd, że i omawiany por_
tret Władysława IV mógł być malowany nie przez Strobla. Jeśli jednak
obstaję przy autorstwie mistrza Bartłomieja, to z tego względu, że analiza
szczegółów za nim przemawia, że pokrewieństwo portretów Strobla z ano-
nimowymi obrazami szwedzkimi może świadczyć jeśli nie o autorstwie,
to przynajmniej o wpływach naszego malarza na gruncie skandynawskim,
z którym, przebywając w Gdańsku, mógł nawiązaś bliższe kontakty.
Nie mogę się natomiast zgodzić na autorstwo Strobla, przypisywane
przez Walickiego w odniesieniu do portretu Władysława IV w stroju ko-
ronacyjnym. Obraz ten (ryc. 32) pochodzi ze zbiorów Stanisława Augusta,
a obecnie zakupiony został przez Muzeum Narodowe w Warszawie. Twier-
dzenie swe opiera Walicki na następujących przesłankach: 1) portret ten
na równi z innymi dziełami Strobla ma ten sam układ kompozycyjny, to
znaczy, że model malowany jest po kolana, zwrócony w trzech czwartych
w prawo, 2) ma on właściwe dla Strobla zamiłowanie do odtwarzania
efektów haftów i koronek, 3) znamionuje właściwą naszemu malarzowi
,,osobliwą dwoistość, przejawianą w ujmowaniu ludzkich figur, których
głowy i dłonie zastanawiają wrażliwością interpretacji w stosunku do ba-
nalnie zbudowanych, niemal standaryzowanych torsów", 4) portret króla
ma wadliwy rysunek lewej ręki, traktowanej przez Strobla ,,niemal z re-
guły w wadliwym skrócie", 5) wreszcie sam fakt, iż ten właśnie portret
znajdował się w zbiorach Stanisława Augusta, i to oznaczony jako
188
Rgc. 33. Bartłomiej Strobel, Sm .Anna Samotrzecia (fragment). Katedra
me Fromborka. (Fot. C. Ciołek).
Jest rzeczą jasną, iż olbrzymie zapotrzebowanie na portret, wysuwane
przez ówczesnych odbiorców, musiało stworzyć kilka zasadniczych sche-
matów kompozycyjnych, z których korzystali drugorzędni malarze, tra-
westując je w sposób nieznaczny. Wynikałoby stąd, że i omawiany por_
tret Władysława IV mógł być malowany nie przez Strobla. Jeśli jednak
obstaję przy autorstwie mistrza Bartłomieja, to z tego względu, że analiza
szczegółów za nim przemawia, że pokrewieństwo portretów Strobla z ano-
nimowymi obrazami szwedzkimi może świadczyć jeśli nie o autorstwie,
to przynajmniej o wpływach naszego malarza na gruncie skandynawskim,
z którym, przebywając w Gdańsku, mógł nawiązaś bliższe kontakty.
Nie mogę się natomiast zgodzić na autorstwo Strobla, przypisywane
przez Walickiego w odniesieniu do portretu Władysława IV w stroju ko-
ronacyjnym. Obraz ten (ryc. 32) pochodzi ze zbiorów Stanisława Augusta,
a obecnie zakupiony został przez Muzeum Narodowe w Warszawie. Twier-
dzenie swe opiera Walicki na następujących przesłankach: 1) portret ten
na równi z innymi dziełami Strobla ma ten sam układ kompozycyjny, to
znaczy, że model malowany jest po kolana, zwrócony w trzech czwartych
w prawo, 2) ma on właściwe dla Strobla zamiłowanie do odtwarzania
efektów haftów i koronek, 3) znamionuje właściwą naszemu malarzowi
,,osobliwą dwoistość, przejawianą w ujmowaniu ludzkich figur, których
głowy i dłonie zastanawiają wrażliwością interpretacji w stosunku do ba-
nalnie zbudowanych, niemal standaryzowanych torsów", 4) portret króla
ma wadliwy rysunek lewej ręki, traktowanej przez Strobla ,,niemal z re-
guły w wadliwym skrócie", 5) wreszcie sam fakt, iż ten właśnie portret
znajdował się w zbiorach Stanisława Augusta, i to oznaczony jako
188