Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (12.1950)

M 1 S C E

I

A N

E A

!


Rt/c. 1. Orneta, fara od ptd. zachodu, litografia.

ZYGMUNT ŚWIECHOWSKI
ATTYKI GOTYCKIE NA WARAIII
Zagadnienie attyki gotyckiej jako odrębny problem architektoniczny
postawił po raz pierwszy Jan Zachwatowicz w pracy, poświęconej attykom
pomorskim*. Za punkt wyjścia posłużyło omówienie tej formy zwieńczenia
na kruchcie północnej kościoła św. Jana w Toruniu, pochodzącej z r. 1473.
Autor, tłumacząc względami kompozycyjnymi takie właśnie ukształto-
wanie dobudowy, wskazał na istnienie analogicznych zjawisk w średnio-
wiecznej architekturze Gdańska i Pomorza Pruskiego. Wymieniona przy
tym została w przypisie ściana attykowa kościoła farnego w Ornecie.
Przykład z Ornety,frapujący skalą i bogactwem rozwiązania dekoracyj-
nego, wart jest szczegółowszej analizy, tymbardziej, że znajduje się na
obszarze Warmii, związanym historycznie z państwem polskim i objętym
jego obecnymi granicami.
Attyka przy kościele św. Jana w Ornecie nie została zastosowana
jako zwieńczenie kruchty, stanowiącej skromny dodatek do bryły koś-
cioła w Toruniu czy też w gdańskich kościołach N.M.P. i św. Jana. Jest
ona tutaj imponującym ukoronowaniem znacznych partii elewacji zachod-
niej i wschodniej budynku kościelnego, wyrastających wysoko ponad
dachy otaczającego zespołu urbanistycznego, w którym z wyjątkową czy-
stością przetrwały kształty średniowiecznego miasta.
* Zachwatowicz J., Attyka na Pomorzu, Biatetgn Historii 5ztaki i Ktdtarp,
II (1933).

310