Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (16.1954)

STANISŁAW HERBST

UWAGI NAD RENESANSOWYM ROZPLANOWANIEM GŁOWOWA

1. Wiek XVI przyniósł znaczne postępy osadni-
ctwa południowego skraju Puszczy Sandomierskiej,
na pograniczu ziemi przemyskiej i powiatu pilzneń-
skiego. Zestawienie rejestrów poborowych 1515 i 1589
roku wskazuje, że liczba łanów dawnych wsi wzra-
sta więcej niż dwukrotnie, przybyło sporo wsi nowych.
Wyrastały nowe fortuny, do takich należały przyle-
gające na północ do Rzeszowa dobra Krzysztofa Gło-
wy, obejmujące w chwili jego śmierci, ok. 1582 r. 9
wsi całych i zapewne części dwu innych: ponad 110
łanów1.
1 Źródła dziejowe XIV, s. 265 XVII/1, s. 8; XVIII/2,
s. 305. Dotychczas pisali o Głowowie: Drexler I., Od-
budowa wsi i miast na ziemi polskiej, II wyd., Lwów

Krzysztof Głowa, tytułowany w r. 1570 sekreta-
rzem królewskim, a w r. 1578 kasztelanem — drąż-
kowym — połanieckim — lokował na ważnej drodze
handlowej, w miejscu gdzie pogrążała się ona w Pusz-
czę, miasto, którego zadaniem było m. i. ciągnięcie
zysków od podróżnych przybywających od strony Kol-
buszowy, u przeprawy przez rzeczkę Szlachcinę. Przy-
kład lokacji w roku poprzednim pobliskiego Sokołowa
na drodze do Rzeszowa na Nisko mógł tu zaważyć.
W r. 1581 Głowów płaci podatki od domów miej-
skich, młyna, rzemieślników. Miasto istniało, choć jak
1921; Szalkiewiczówna B., Przeobrażenia rynku małe-
go miasta w świetle przykładów z woj. rzeszowskie-
go, Czasopismo Geograficzne XXI/XXII (1952), s. 288.


II. 1. Głowów, idealny układ działek na podstawie założeń K. Głowy (opr. S. Herbst,
rys. S. Frąckiewicz)

11