DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Małkiewicz, Adam; Śnieżyńska-Stolot, Ewa: II Seminarium Niedzickie
DOI article:IX Seminarium Metodologiczbe SHS "Mistrz - uczeń - szkoła"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48707#0124
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
dobieństwa między portretami z w.
XVII z terenu Polski, Węgier i obecnej
Słowacji wynikałyby z podobnych wa-
runków socjologicznych, bowiem w kra-
jach tych szlachta stanowiła poważny
procent całej społeczności. Tym ostatnim
poglądom przeciwstawił się Jerzy Z.
Łoziński, uznając teorię Hausera za
przestarzałą i proponując zastosowanie
do zagadnienia portretu typu sarmac-
kiego pojęcia modusu czyli rozumienia
sztuki jako sposobu, nie rozwijając jed-
nak bliżej tego poglądu. W tym sfor-
mułowaniu mieści się chyba wypowiedź
Teresy Jakimowicz, która jako wyróżnik
dla portretu typu sarmackiego uznała
strój, będący wyrazem określonej pos-
tawy ideowej. W przeciwieństwie do
zmieniającej się mody kobiecej, strój
kontuszowy powtarza się niezmiennie
w polskich portretach typu sarmkaciego
z w. XVII i XVIII, a o tym, że był on
nośnikiem określonych treści ideowych
świadczy fakt przywdziania kontuszy
przez stronnictwo patriotyczne, uchwa-
lające Konstytucję 3 Maja.
Przedstawione wypowiedzi są tylko
fragmentem ożywionej dyskusji, która
rozwinęła się wokół wielu szczegółowych
kwestii zawartych w referatach. Wśród
nich wyróżnia się wypowiedź Tadeusza
Chrzanowskiego, który ustosunkował się
krytycznie do periodyzacji zjawiska
Sarmatyzmu przez Stanisława Cynars-
kiego. Chrzanowski rozróżnił dwie fazy
II. 3. Beata Biedrońska-Słotowa i Jerzy
Petrus w ,,tableau sarmackim". Bot.
T. Chrzanowski.
Sarmatyzmu, z których pierwszą łączy
on z polityką dynastyczną; drugą, re-
publikańską, uznał za odbicie polityki
szlachty walczącej o nowy kształt pań-
stwa. Za datę przełomową dla Sarma-
tyzmu uznał Chrzanowski r. 1607 (bitwa
pod Gruzowem). Od tego bowiem czasu
magnateria zaczyna prowadzić politykę
celowo ukierunkowaną na związek z
,,bracią szlachecką”, co znajduje także
odbicie w sztuce.
Uczestnicy II Seminarium Niedzic-
kiego obejrzeli także interesujący pokaz
portretów typu sarmackiego urządzony
przez Marię Kołodziejową w Muzeum
Okręgowym w Tarnowie, a także koś-
ciół i klasztor klarysek w Starym Sączu.
Wieczorne spotkanie uczestników uroz-
maicił występ zespołu góralskiego z Za-
kopanego — Olczy, zorganizowany przez
Związek Podhalan. Pamiątką z semina-
rium były fotografie uczestników w tzw.
tableau sarmackim, pędzla Hanny Olek-
siewicz, które pracowicie wykonywa!
Tadeusz Chrzanowski.
W sobotę 3 października odbyło się
posiedzenie Międzynarodowego Komite-
tu Organizacyjnego Seminariów Niedzic-
kich, poświęconych związkom artystycz-
nym między Polską, Czechami, Słowacją
i Węgrami, na którym przypomniano
temat III Seminarium Niedzickiego,
planowanego na r. 1983: Seryjność i in-
dywidualność w sztukach przedstawienio-
wych w XIV i XV. Komitet Organi-
zacyjny zaproponował także temat IV
Seminarium Niedzickiego przewidywa-
nego na r. 1985: Instytucje kulturalne
w. XIX jako wyraz narodowych od-
rodzeń.
Referaty wygłoszone na Seminarium
Niedzickim publikowane będą w wy-
dawnictwie pod tym samym tytułem,
którego tom pierwszy już się ukazał.
IX SEMINARIUM METODOLOGICZNE SHS
„MISTRZ, UCZEŃ, SZKOŁA”
(Nieborów 26—28 czerwca 1980)
W seminarium metodologicznym wzię-
ło udział 25 osób. Wygłoszono następu-
jące referaty; Jan Białostocki, Słowo
wprowadzające; Maria Skubiszewska, Róż'
ne interpretacje jednej sygnatury w ob-
razie Procenta; Adam S. Labuda, Śro-
dowisko artystyczne, warsztat, artysta w
badaniach nad sztuką późnośredniowiecz-
ną; Barbara Dąb-Kalinowska, Problem
autorytetu cerkwi prawosławnej a problem
relacji mistrz — uczeń — szkoła w sztu-
ce ruskiej; Wojciech Włodarczyk, Jak
dobrze namalować socrealistyczny obraz;
Waldemar Baraniewski, O zasadzie mis-
trzostwa; Juliusz Chrościcki, Włodzimierz
Odinec, Rubens i uczniowie. Model ma-
tematyczny relacji wpływów; Justyna
Guze, Watteau — uczniowie czy naśla-
dowcy?; Sergiusz Michalski, Powrót nie-
mieckiej awangardy na uczelnie artys-
tyczne po 1945 roku — casus Baumeis-
tera; Wokół referatów rozwinęła się
ożywiona dyskusja. Wskutek trudności
wydawniczych odstąpiono od zamiaru
opublikowania materiałów seminarium
w jednym wydawnictwie. Referaty Ada-
ma Labudy i Wojciecha Włodarczyka
opublikowane zostały w księdze ku czci
prof. Mieczysława Porębskiego — Tes-
sera, Kraków 1981, referat Juliusza
Chrościckiego i Włodzimierza Odineca
opublikowany został (w języku angiel-
skim) w czasopiśmie „Artibus et his-
toriae”, nr 3, Yonezia — Wien, 1981.
S, M.
118
dobieństwa między portretami z w.
XVII z terenu Polski, Węgier i obecnej
Słowacji wynikałyby z podobnych wa-
runków socjologicznych, bowiem w kra-
jach tych szlachta stanowiła poważny
procent całej społeczności. Tym ostatnim
poglądom przeciwstawił się Jerzy Z.
Łoziński, uznając teorię Hausera za
przestarzałą i proponując zastosowanie
do zagadnienia portretu typu sarmac-
kiego pojęcia modusu czyli rozumienia
sztuki jako sposobu, nie rozwijając jed-
nak bliżej tego poglądu. W tym sfor-
mułowaniu mieści się chyba wypowiedź
Teresy Jakimowicz, która jako wyróżnik
dla portretu typu sarmackiego uznała
strój, będący wyrazem określonej pos-
tawy ideowej. W przeciwieństwie do
zmieniającej się mody kobiecej, strój
kontuszowy powtarza się niezmiennie
w polskich portretach typu sarmkaciego
z w. XVII i XVIII, a o tym, że był on
nośnikiem określonych treści ideowych
świadczy fakt przywdziania kontuszy
przez stronnictwo patriotyczne, uchwa-
lające Konstytucję 3 Maja.
Przedstawione wypowiedzi są tylko
fragmentem ożywionej dyskusji, która
rozwinęła się wokół wielu szczegółowych
kwestii zawartych w referatach. Wśród
nich wyróżnia się wypowiedź Tadeusza
Chrzanowskiego, który ustosunkował się
krytycznie do periodyzacji zjawiska
Sarmatyzmu przez Stanisława Cynars-
kiego. Chrzanowski rozróżnił dwie fazy
II. 3. Beata Biedrońska-Słotowa i Jerzy
Petrus w ,,tableau sarmackim". Bot.
T. Chrzanowski.
Sarmatyzmu, z których pierwszą łączy
on z polityką dynastyczną; drugą, re-
publikańską, uznał za odbicie polityki
szlachty walczącej o nowy kształt pań-
stwa. Za datę przełomową dla Sarma-
tyzmu uznał Chrzanowski r. 1607 (bitwa
pod Gruzowem). Od tego bowiem czasu
magnateria zaczyna prowadzić politykę
celowo ukierunkowaną na związek z
,,bracią szlachecką”, co znajduje także
odbicie w sztuce.
Uczestnicy II Seminarium Niedzic-
kiego obejrzeli także interesujący pokaz
portretów typu sarmackiego urządzony
przez Marię Kołodziejową w Muzeum
Okręgowym w Tarnowie, a także koś-
ciół i klasztor klarysek w Starym Sączu.
Wieczorne spotkanie uczestników uroz-
maicił występ zespołu góralskiego z Za-
kopanego — Olczy, zorganizowany przez
Związek Podhalan. Pamiątką z semina-
rium były fotografie uczestników w tzw.
tableau sarmackim, pędzla Hanny Olek-
siewicz, które pracowicie wykonywa!
Tadeusz Chrzanowski.
W sobotę 3 października odbyło się
posiedzenie Międzynarodowego Komite-
tu Organizacyjnego Seminariów Niedzic-
kich, poświęconych związkom artystycz-
nym między Polską, Czechami, Słowacją
i Węgrami, na którym przypomniano
temat III Seminarium Niedzickiego,
planowanego na r. 1983: Seryjność i in-
dywidualność w sztukach przedstawienio-
wych w XIV i XV. Komitet Organi-
zacyjny zaproponował także temat IV
Seminarium Niedzickiego przewidywa-
nego na r. 1985: Instytucje kulturalne
w. XIX jako wyraz narodowych od-
rodzeń.
Referaty wygłoszone na Seminarium
Niedzickim publikowane będą w wy-
dawnictwie pod tym samym tytułem,
którego tom pierwszy już się ukazał.
IX SEMINARIUM METODOLOGICZNE SHS
„MISTRZ, UCZEŃ, SZKOŁA”
(Nieborów 26—28 czerwca 1980)
W seminarium metodologicznym wzię-
ło udział 25 osób. Wygłoszono następu-
jące referaty; Jan Białostocki, Słowo
wprowadzające; Maria Skubiszewska, Róż'
ne interpretacje jednej sygnatury w ob-
razie Procenta; Adam S. Labuda, Śro-
dowisko artystyczne, warsztat, artysta w
badaniach nad sztuką późnośredniowiecz-
ną; Barbara Dąb-Kalinowska, Problem
autorytetu cerkwi prawosławnej a problem
relacji mistrz — uczeń — szkoła w sztu-
ce ruskiej; Wojciech Włodarczyk, Jak
dobrze namalować socrealistyczny obraz;
Waldemar Baraniewski, O zasadzie mis-
trzostwa; Juliusz Chrościcki, Włodzimierz
Odinec, Rubens i uczniowie. Model ma-
tematyczny relacji wpływów; Justyna
Guze, Watteau — uczniowie czy naśla-
dowcy?; Sergiusz Michalski, Powrót nie-
mieckiej awangardy na uczelnie artys-
tyczne po 1945 roku — casus Baumeis-
tera; Wokół referatów rozwinęła się
ożywiona dyskusja. Wskutek trudności
wydawniczych odstąpiono od zamiaru
opublikowania materiałów seminarium
w jednym wydawnictwie. Referaty Ada-
ma Labudy i Wojciecha Włodarczyka
opublikowane zostały w księdze ku czci
prof. Mieczysława Porębskiego — Tes-
sera, Kraków 1981, referat Juliusza
Chrościckiego i Włodzimierza Odineca
opublikowany został (w języku angiel-
skim) w czasopiśmie „Artibus et his-
toriae”, nr 3, Yonezia — Wien, 1981.
S, M.
118