Citation link:
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs1987/0166
IZABELLA GALICKA
II. 32. Łęg Probostwo, kościół paraf., pocz. XV w. i ok. 1470, widok od południowego wschodu. Fot. Kranth, 1940.
na murarzy i cieśli. I tak np. Jan Zawisza murator z Bogatego
wznosi kościół w Drobinie ok. 1477 i zapewne w Bogatem w
148174. Przy budowie kościoła drobińskiego brali ponadto
udział Piotr z Łowicza i Leonard z Warszawy. Kontrakt na
budowę kościoła w Winnicy podpisał w 1485 murator Piotr
z Przasnysza, syn muratora Jana z Przasnysza75. W Pułtusku
budowniczym kolegiaty w latach 1443—1449 był zapewne
Szymon, ten sam, który kierował pracami przy katedrze płoc-
kiej w 144376. W 1461 Mikołaj kmieć murator z Płonczyna za-
warł umowę na budowę muru wokół cmentarza kościelnego
w Nasielsku77. W Ciechanowie w 1522 działali mistrz murarski
z Ciechanowa Maciej Baran oraz Jan78. W Andrzejewie prez-
biterium wznosił w 1 poł. wieku XVI murator Maciej79.
Georgius Irzyk (czyli Jerzy) murator z Warszawy czynny był
w 1513 przy budowie kościoła w Winnicy80. Być może jest on
tożsamy z muratorem Jerzym z Warszawy pracującym
w Jabłonnie w 1509. Bartłomiej z Czerska czynny przy bu-
dowie kościoła i klasztoru bernardynów w Warszawie w latach
1515—153381, był także autorem kaplicy św. Trójcy przy
kościele parafialnym w rodzinnym Czersku. Zatrudniani byli
na Mazowszu też rzemieślnicy zamiejscowi, np. gdańscy lub
wielkopolscy (jak murator poznański Frącek, który podpisał
w 1432 kontrakt na budowę kościoła w Ostrołęce k. Warki82,
zapewne nie zrealizowany), czy też znani z działalności bu-
dowlanej w Pułtusku Jerzy Czach (może Czech ?) z Chomiąt,
budowniczy zamku poznańskiego oraz Stanisław z Mogilna83.
Nie umniejszając znaczenia muratorów w realizacjach
budowlanych nie można jednak zapomnieć o roli inwestora
w wyborze planu, rozwiązania przestrzennego czy form de-
koracyjnych. Formy czerpane z okresu rozkwitu mieszczań-
skiej i zakonnej architektury obszarów położonych na północ
i zachód od Mazowsza, anachroniczne w stosunku do tego,
co działo się współcześnie na terenie kraju, były rezultatem
przyzwyczajeń i umiejętności muratorów, a zarazem gustu
i wyboru zleceniodawców, niejednokrotnie posługujących się
doradcami84. Takim ważnym głosem doradczym był z reguły
głos witryka (czyli odpowiednika przedstawiciela dzisiejszej
rady parafialnej), reprezentującego miejscową opinię społecz-
ną, z zasady konserwatywną, co także nie pozostawało bez
wpływu na wybór tradycyjnych rozwiązań85.
160
II. 32. Łęg Probostwo, kościół paraf., pocz. XV w. i ok. 1470, widok od południowego wschodu. Fot. Kranth, 1940.
na murarzy i cieśli. I tak np. Jan Zawisza murator z Bogatego
wznosi kościół w Drobinie ok. 1477 i zapewne w Bogatem w
148174. Przy budowie kościoła drobińskiego brali ponadto
udział Piotr z Łowicza i Leonard z Warszawy. Kontrakt na
budowę kościoła w Winnicy podpisał w 1485 murator Piotr
z Przasnysza, syn muratora Jana z Przasnysza75. W Pułtusku
budowniczym kolegiaty w latach 1443—1449 był zapewne
Szymon, ten sam, który kierował pracami przy katedrze płoc-
kiej w 144376. W 1461 Mikołaj kmieć murator z Płonczyna za-
warł umowę na budowę muru wokół cmentarza kościelnego
w Nasielsku77. W Ciechanowie w 1522 działali mistrz murarski
z Ciechanowa Maciej Baran oraz Jan78. W Andrzejewie prez-
biterium wznosił w 1 poł. wieku XVI murator Maciej79.
Georgius Irzyk (czyli Jerzy) murator z Warszawy czynny był
w 1513 przy budowie kościoła w Winnicy80. Być może jest on
tożsamy z muratorem Jerzym z Warszawy pracującym
w Jabłonnie w 1509. Bartłomiej z Czerska czynny przy bu-
dowie kościoła i klasztoru bernardynów w Warszawie w latach
1515—153381, był także autorem kaplicy św. Trójcy przy
kościele parafialnym w rodzinnym Czersku. Zatrudniani byli
na Mazowszu też rzemieślnicy zamiejscowi, np. gdańscy lub
wielkopolscy (jak murator poznański Frącek, który podpisał
w 1432 kontrakt na budowę kościoła w Ostrołęce k. Warki82,
zapewne nie zrealizowany), czy też znani z działalności bu-
dowlanej w Pułtusku Jerzy Czach (może Czech ?) z Chomiąt,
budowniczy zamku poznańskiego oraz Stanisław z Mogilna83.
Nie umniejszając znaczenia muratorów w realizacjach
budowlanych nie można jednak zapomnieć o roli inwestora
w wyborze planu, rozwiązania przestrzennego czy form de-
koracyjnych. Formy czerpane z okresu rozkwitu mieszczań-
skiej i zakonnej architektury obszarów położonych na północ
i zachód od Mazowsza, anachroniczne w stosunku do tego,
co działo się współcześnie na terenie kraju, były rezultatem
przyzwyczajeń i umiejętności muratorów, a zarazem gustu
i wyboru zleceniodawców, niejednokrotnie posługujących się
doradcami84. Takim ważnym głosem doradczym był z reguły
głos witryka (czyli odpowiednika przedstawiciela dzisiejszej
rady parafialnej), reprezentującego miejscową opinię społecz-
ną, z zasady konserwatywną, co także nie pozostawało bez
wpływu na wybór tradycyjnych rozwiązań85.
160