DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Recenzje - Wystawy
DOI article:Czarnocka, Anna: [Rezension von: Wystawa "Jüdische Lebenswelten" w Berlińskim Martin-Gropius-Bau 12 stycznia - 24 kwietnia 1992 r.]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0326
RECENZJE - WYSTAWY
Biuletyn Historii Sztuki
R.LIV, 1992, Nr 3
PL ISSN 0006-3967
ANNA CZARNOCKA
Berlin
WYSTAWA „JUDISCHE LEBENSWELTEN" W BERLIŃSKIM
MARTIN-GROPIUS-BAU
12 STYCZNIA - 24 KWIETNIA 1992 R.
II. 1. Wystawa „Judische Lebenswelten", fragment ekspozycji. Fot. R Friedrich
III. 1: Vue partielle de l'exposition „Judische Lebenswelten''. Photo R Friedrich
Nie można właściwie znaleźć nic nadzwyczaj pięknego lub
sensacyjnego na wystawie zatytułowanej Judische Lebenswel-
ten (w wolnym tłumaczeniu: „Formy istnienia kultury żydo-
wskiej"). A jednak właśnie ta wystawa stała się sensacją
kulturalną Berlina. W olbrzymim Martin-Gropius-Bau, w sa-
mym sercu miasta, gdzie jeszcze do niedawna turyści wspinali
się na drewniane schody, by rzucić okiem na opustoszałe gma-
szyska po drugiej stronie muru berlińskiego, zebrano pod wie-
loma względami bezcenne świadectwa kultury żydowskiej z
całego świata.
Wystawa, której towarzyszy cały szereg odczytów, koncer-
tów, przedstawień teatralnych i pokazów filmowych oraz kilka
wystaw towarzyszących, jak np.: dokumentacja poświęcona
gettu łódzkiemu - również w Martin-Gropius-Bau, - ma swoją
historię. Została ona zorganizowana dla uczczenia pamięci
dwóch ważnych wydarzeń historycznych: pięćdziesiątej roczni-
cy konferencji w Wannsee, na której postanowiona została
zagłada 11-tu milionów Żydów europejskich oraz 500-setnej
rocznicy wypędzenia Żydów z Hiszpanii. Jej główni organizato-
rzy, dr Andreas Nachama i Gerion Sievernich, wspomagani
przez cały sztab naukowców, starali się pokazać kulturę żydo-
wską w jej wszystkich przejawach oraz przypomnieć, jaki udział
mieli w historii ludzkości naukowcy czy politycy, a w życiu
codziennym - rzemieślnicy pochodzenia żydowskiego. Starano
się pokazać Żydów jako nosicieli kultury, która na całym świe-
cie zaznaczyła swój ślad.
I rzeczywiście - z tak różnymi eksponatami jak model
synagogi w formie pagody z chińskiego Kaifeng aż po amery-
kański świecznik chanukowy z 1974-go roku, w którym osiem
lichtarzy przybrało kształt nowojorskiej statuy wolności - wyrób
nawiązujący do tradycji pop-artu - geograficzny zasięg kultury
żydowskiej wydaje się być objęty w całości. Wilno, Europa
Wschodnia, Berlin, Jemen, Maroko, Hiszpania, Grecja, Am-
sterdam, Ameryka i Izrael - to najważniejsze działy, w których
78
Biuletyn Historii Sztuki
R.LIV, 1992, Nr 3
PL ISSN 0006-3967
ANNA CZARNOCKA
Berlin
WYSTAWA „JUDISCHE LEBENSWELTEN" W BERLIŃSKIM
MARTIN-GROPIUS-BAU
12 STYCZNIA - 24 KWIETNIA 1992 R.
II. 1. Wystawa „Judische Lebenswelten", fragment ekspozycji. Fot. R Friedrich
III. 1: Vue partielle de l'exposition „Judische Lebenswelten''. Photo R Friedrich
Nie można właściwie znaleźć nic nadzwyczaj pięknego lub
sensacyjnego na wystawie zatytułowanej Judische Lebenswel-
ten (w wolnym tłumaczeniu: „Formy istnienia kultury żydo-
wskiej"). A jednak właśnie ta wystawa stała się sensacją
kulturalną Berlina. W olbrzymim Martin-Gropius-Bau, w sa-
mym sercu miasta, gdzie jeszcze do niedawna turyści wspinali
się na drewniane schody, by rzucić okiem na opustoszałe gma-
szyska po drugiej stronie muru berlińskiego, zebrano pod wie-
loma względami bezcenne świadectwa kultury żydowskiej z
całego świata.
Wystawa, której towarzyszy cały szereg odczytów, koncer-
tów, przedstawień teatralnych i pokazów filmowych oraz kilka
wystaw towarzyszących, jak np.: dokumentacja poświęcona
gettu łódzkiemu - również w Martin-Gropius-Bau, - ma swoją
historię. Została ona zorganizowana dla uczczenia pamięci
dwóch ważnych wydarzeń historycznych: pięćdziesiątej roczni-
cy konferencji w Wannsee, na której postanowiona została
zagłada 11-tu milionów Żydów europejskich oraz 500-setnej
rocznicy wypędzenia Żydów z Hiszpanii. Jej główni organizato-
rzy, dr Andreas Nachama i Gerion Sievernich, wspomagani
przez cały sztab naukowców, starali się pokazać kulturę żydo-
wską w jej wszystkich przejawach oraz przypomnieć, jaki udział
mieli w historii ludzkości naukowcy czy politycy, a w życiu
codziennym - rzemieślnicy pochodzenia żydowskiego. Starano
się pokazać Żydów jako nosicieli kultury, która na całym świe-
cie zaznaczyła swój ślad.
I rzeczywiście - z tak różnymi eksponatami jak model
synagogi w formie pagody z chińskiego Kaifeng aż po amery-
kański świecznik chanukowy z 1974-go roku, w którym osiem
lichtarzy przybrało kształt nowojorskiej statuy wolności - wyrób
nawiązujący do tradycji pop-artu - geograficzny zasięg kultury
żydowskiej wydaje się być objęty w całości. Wilno, Europa
Wschodnia, Berlin, Jemen, Maroko, Hiszpania, Grecja, Am-
sterdam, Ameryka i Izrael - to najważniejsze działy, w których
78