DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Kobielus, Stanisław: Monstrancja jasnogórska ks. Augustyna Kordeckiego: program ikonograficzny i treści ideowe
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0438
STANISŁAW KOBIELUS
II. 11. Monstrancja jasnogórska, Ofiara Abrahama
w medalionie na stopie. Fot. Z. Sowiński
III. 11. L'ostensoir de Jasna Góra, le sacrifice d'Abraham
dans un medaillon sur le pied. Photo. Z. Sowiński
lum oraz kolejnych 16 umieszczonych w szerszym pasie
towarzyszącym wspomnianemu wieńcowi. I one mają
swą typologię w Starym Testamencie. U początków linii
genealogicznej Jezusa, podanej przez Mateusza, znalaz-
ła się Rut Moabitka, która zbierała kłosy na polu Bo-
oza' . Św. Proklus z Konstantynopola (zm. 446) w
kazaniu ku czci Najświętszej Dziewicy porównał Chry-
stusa do kłosu wyrosłego na roli dziewiczego łona Ma-
ryi: O rolo, w tobie Pan natury bez zasiewu wyhodował
kłos54. Chrystus jest wreszcie ziarnem sypiącym się ze
wspomnianych kłosów. On sam parokrotnie użył moty-
wu ziarna w swych przypowieściach55.
Motyw pszenicy w monstrancji jasnogórskiej miał
na celu ukazać prawdę, że Chrystus jest ziarnem, które
obumarło na krzyżu, wydało kłosy i stało się Chlebem
- Ciałem, które spożywającym daje życie wieczne56.
W stosunku zaś do obu postaci, Aarona i Dawida, obe-
cnych w ostensorium można zastosować tekst proroc-
twa Zachariasza 4, 14 Są to dwaj synowie oliwy którzy
stoją przy Panującym wszystkiej ziemi. Jest to aktuali-
zacja tematu ścisłej więzi istniejącej między regnum i
sacerdotium, który to motyw znany jest z programów
ikonograficznych z poprzednich epok stylowych57.
Na szczególną uwagę w programie dekoracji jasnogór-
skiego ostensorium zasługują cztery sceny narracyjne wy-
obrażone na plakietkach dekorujących stopę monstracji.
Prezentują one dwa główne wątki: Ofiarę Chrystusa
(Ofiara Abrahama, Żydowska Pascha) i Ucztę euchary-
styczną, (Eliasz na pustyni, Ostatnia Wieczerza). Jako
motta do wspomnianych tematów można użyć fragmen-
tów z sekwencji mszalnej na Boże Ciało Lauda Sion
II. 12. Monstrancja jasnogórska,
wyobrażenie Paschy
w medalionie na stopie.
Fot. Z. Sowiński
III. 12. L'ostensoir de Jasna
Góra, la representation de la
Pdque dans un medaillon sur
le pied. Photo. Z. Sowiński
60
II. 11. Monstrancja jasnogórska, Ofiara Abrahama
w medalionie na stopie. Fot. Z. Sowiński
III. 11. L'ostensoir de Jasna Góra, le sacrifice d'Abraham
dans un medaillon sur le pied. Photo. Z. Sowiński
lum oraz kolejnych 16 umieszczonych w szerszym pasie
towarzyszącym wspomnianemu wieńcowi. I one mają
swą typologię w Starym Testamencie. U początków linii
genealogicznej Jezusa, podanej przez Mateusza, znalaz-
ła się Rut Moabitka, która zbierała kłosy na polu Bo-
oza' . Św. Proklus z Konstantynopola (zm. 446) w
kazaniu ku czci Najświętszej Dziewicy porównał Chry-
stusa do kłosu wyrosłego na roli dziewiczego łona Ma-
ryi: O rolo, w tobie Pan natury bez zasiewu wyhodował
kłos54. Chrystus jest wreszcie ziarnem sypiącym się ze
wspomnianych kłosów. On sam parokrotnie użył moty-
wu ziarna w swych przypowieściach55.
Motyw pszenicy w monstrancji jasnogórskiej miał
na celu ukazać prawdę, że Chrystus jest ziarnem, które
obumarło na krzyżu, wydało kłosy i stało się Chlebem
- Ciałem, które spożywającym daje życie wieczne56.
W stosunku zaś do obu postaci, Aarona i Dawida, obe-
cnych w ostensorium można zastosować tekst proroc-
twa Zachariasza 4, 14 Są to dwaj synowie oliwy którzy
stoją przy Panującym wszystkiej ziemi. Jest to aktuali-
zacja tematu ścisłej więzi istniejącej między regnum i
sacerdotium, który to motyw znany jest z programów
ikonograficznych z poprzednich epok stylowych57.
Na szczególną uwagę w programie dekoracji jasnogór-
skiego ostensorium zasługują cztery sceny narracyjne wy-
obrażone na plakietkach dekorujących stopę monstracji.
Prezentują one dwa główne wątki: Ofiarę Chrystusa
(Ofiara Abrahama, Żydowska Pascha) i Ucztę euchary-
styczną, (Eliasz na pustyni, Ostatnia Wieczerza). Jako
motta do wspomnianych tematów można użyć fragmen-
tów z sekwencji mszalnej na Boże Ciało Lauda Sion
II. 12. Monstrancja jasnogórska,
wyobrażenie Paschy
w medalionie na stopie.
Fot. Z. Sowiński
III. 12. L'ostensoir de Jasna
Góra, la representation de la
Pdque dans un medaillon sur
le pied. Photo. Z. Sowiński
60