KRONIKA NAUKOWA

centrale. Przedstawił on etapy budowy i dekoracji Kap-
licy Zygmuntowskiej, ukazując rolę świadomości artys-
tycznej fundatora, wkład poszczególnych rzeźbiarzy wło-
skich z Berreccim na czele, a także genezę antyczną
i renesansową form architektonicznych i dekoracyjnych
dzieła. W porównaniu do opublikowanych już studiów
Mossakowskiego na temat Kaplicy, nowością było tutaj
podjęcie próby scharakteryzowania sześciu grup formal-
no-stylistycznych, jakie dają się wyodrębnić wśród rzeźb
dekoracyjnych wnętrza budowli, oraz nowa próba przy-
pisania rzeźb figuralnych czterem znanym ze źródeł
rzeźbiarzom włoskim.
Dr Anna Markham Schulz przedstawiła referat The
Polish Career of Giammaria Mosca called Padovano.
Autorka omówiła tylko polski okres twórczości Padova-
na od 1529 roku do śmierci w 1574 r. W stosunku do
bogatego stanu badań polskich historyków sztuki wpro-
wadziła wiele korekt. Wbrew relacji Scardeone, wyklucza
ona autorstwo Padovana figury Zygmunta I na sar-
kofagu w Kaplicy Zygminutowskiej. Za pierwsze jego
dzieło uznaje cztery medale rodziny królewskiej (1532).
Z wielu dzieł wiązanych dotąd z Padovanem, za pewne
utwory jego dłuta uznaje nieliczne spośród tych, ktore
projektował i które wyszły z jego warsztatu. Autorstwa
Padovana są niewątpliwie: dwa płaskorzeźbione anioły
z cyborium wawelskiego (ob. w Muzeum Narodowym
w Karakowie), tonda w cyborium w kościele Mariackim
w Krakowie, trzy fragmenty płaskorzeźbione z nagrobka
bpa Gamrata, figura św. Wojciecha z nagrobka bpa
Dzierzgowskiego, figura leżąca bpa Samuela Maciejows-
kiego i figury cnót w nagrobku Jana Tarnowskiego.
Pozostałe elementy dzieł wykonali bądź współpracowni-
cy (Giovanni Cini) lub pomocnicy (Girolamo Canavesi).
Prof. Jerzy Kowalczyk (Instytut Sztuki PAN, War-
szawa) wygłosił bogato ilustrowany referat Santi Gucci
Fiorentino e il Manierismo in Polonia. Przychylając się do
atrybucji Zbigniewa Hornunga i Andrzeja Fischingera
oraz wysuwając własne, przedstawił trzy etapy działalno-
ści rzeźbiarskiej Santi Gucciego w Polsce: I okres renesan-
sowo-manierystyczny, 1558-1570 (nagrobki Guicciardi-
niego i Maleszewskiewgo); II okres dojrzałego manieryz-
mu, 1570-1585 (nagrobki Spytka Jordana (il. 2), Kryskich
i Firlejów); III okres późnomanierystyczny, 1585-1600
(nagrobki Arnulfa Uchańskiego i Stefana Batorego).
Ewolucja artystyczna Gucciego prowadziła od form
klasycznych (nagrobki piramidalne i portrety all'antica)
do form świadomie nieklasycznych, atektonicznych, eks-
trawaganckich o indywidualnym repertuarze motywów
dekoracyjnych. Wpływ dzieł Gucciego na sztukę w Polsce
był doniosły. Uczniowie i współpracownicy: Niemcy,
Włosi, Polacy w warsztatach Gucciego w Pińczowie
przejmowali manierę mistrza, tworząc szkołę specyficzną
dla mnanieryzmu w Polsce.
Prof. Juliusz Chrościcki (Instytut Historii Sztuki
Uniwersytetu Warszawskiego) miał referat o charakterze
socjologicznym pt. Viaggiatori e artigiani mafiosi: artisti


II. 2. Fragment nagrobka Spytka Jordana w kościele
św. Katarzyny w Krakowie; 1570-1584, rzeźb. Santi Gucci.
Fot. J. Kowalczyk

italiani nelTEuropa centrale e orientale. Podzielił on
rzeźbiarzy włoskich pracujących w krajach zaalpejskich
na: sezonowych i emigrujących na stałe. Omówił szlaki
podróży artystów wędrujących do Polski. Podkreślił rolę
listów pisanych przez artystów do rodzin w opuszczonym
kraju, jako ważnego źródła do badań warunków ich życia
i pracy oraz sytuacji materialnej i społecznej. Wskazał na
dużą solidarność zawodową wśród Włochów, pochodzą-
cych szczególnie z tych samych regionów Italii; organizo-
wali się oni w bractwa (Kraków, 1602), ale też trafiały się
konflikty i krwawe porachunki między nimi (zabójstwo
B. Berrecciego, 1537).
Prof. Mariusz Karpowicz (Instytut Historii Sztuki
Uniwersytetu Warszawskiego) w referacie L'attivita artis-
tica degli italiani in Polonia nel Seicento, przedstawił
działalność czterech rzeźbiarzy i stiukatorów. Sebastian

109