KOLEKCJA PORCZYŃSKICH


II. 3. „Maria z Dzieciątkiem'', rycina anonimowa wg Guida Reni (Repr. wg „Incisori
bolognesi")
III. 3: „ Vierge d 1'Enfant", gravure anonyme d'apres Guido Reni (reproduction d'apres
„Incisori bolognesi").

Porczyńskich w Londynie kopia dobrze była znana
w literaturze naukowej54. Dlatego należy uznać za prze-
dziwną manipulację pisanie, że: „Podobna wersja ale
mniejsza znajduje się w Galerii Uffizi. Obraz w kole-
kcji warszawskiej podpisany monogramem poddawa-
ny jest obecnie badaniom naukowym"55. Sugeruje to,
że we Florencji jest kopia, a oryginał sygnowany mo-
nogramem i opatrzony datą, znajduje się w kolekcji
Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich, podczas kie-
dy każdy kto oglądał obrazy w Uffizi i Warszawie, za-
uważy różnice ich jakości. Co więcej, podawanie, iż na
obrazie warszawskim odkryto datę 1597 i ślady sygna-
tury, sugerujące, że może to być zaginiony oryginał
mistrza jest nieporozumieniem. Autor tej sugestii chy-
ba niezbyt dobrze zna twórczość Caravaggia, skoro
myli dwa jego obrazy o tej tematyce. Na lata 1597-1598
datuje się bowiem kompozycję Ofiarowanie Izaaka,
znaną do niedawna wyłącznie z licznych kopii56. Obe-
cnie przyjmuje się, że zaginionym oryginałem jest naj-
prawdopodobniej wersja znajdująca się od 1989 r.
w kolekcji Barbary Piaseckiej-Johnson57.
Także Kain zabijający Abla58 pędzla Lionella Spa-
da (1576-1622), „wiernego ucznia" Caravaggia, jest

kopią obrazu przechowywanego w Museo di Capodi-
monte w Neapolu59. Usiłowano ją sprzedać jako włas-
noręczne dzieło artysty w Mediolanie w 1977 r.60, a
następnie pojawiła się w Londynie, gdzie nabyli ją pań-
stwo Porczyńscy.
Uzdrowienie paralityka czyli Sadzawka Betesda,
uznawana za „krąg Tintoretta" (1518 - 1594)61, jest
mierną siedemnasto lub osiemnastowieczną kopią
wielkiego (238 x 560 cm) obrazu mistrza namalowane-
go dla kościoła S. Rocco w Wenecji w 1559 r.62. Za
takim właśnie datowaniem kopii przemawia m.in. fakt,
iż w kompozycji tej wprowadzono pewne zmiany, co
było charakterystycznym zabiegiem kopistów w XVII
i XVIII w.63
Kolekcja Porczyńskich zawiera stosunkowo duży
zespół dzieł artystów szkoły bolońskiej, z których wię-
kszość jest niestety kopiami. Ecce Homo figuruje jako
„Guido Reni, pracownia"64, a jednocześnie podaje się
- co jest wyraźną niekonsekwencją - że widnieje na nim
sygnatura i data 1639. Wydaje się, że obrazu tego nie
można uznać za nic więcej, jak tylko dobrą kopię, po-
dobną do tej, jaka znajduje się w Musće des Beaux-Arts

5