OGRODY POLIPHILA


II. 6. Plan wyspy, drzeworyt,
wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.

w ogrodnictwie średniowiecznym, a od XV w.
rodzielone i stosowane z coraz większą precyzją
w mikrokosmosie willi, folwarku, pałacu. Zade-
monstrowane w Hypnerotomachii Poliphili świado-
me operowanie typami ogrodu związanymi z zapi-
sem określonych treści świadczy o nowej, znacznie
szerszej i bogatszej skali zastosowania tematu ogro-
du jako nośnika znaczeń, Świadzy to o umiejętności
patrzenia na ogród i ocenienia możliwości wyrazo-
wych jego komponentów. Natomiast zademonst-
rowana przez autora skala wartościoiwania tych
trzech typów jest, można powiedzieć, całkowicie
anachroniczna w tym utworze zaawansowanym
w roztrząsaniu problematyki humanistycznej.
W okresie renesansu dla użytkowników ogrodu,
sad utracił całkowicie rajską treść20. Wirydarz
kojarzył się z ziemskim ogrodem miłości, a najniżej

oceniony ogród kwaterowy zrobił wspaniałą karie-
rę i ustanowił, obowiązujący do dziś w sztuce
ogrodowej, wzór parteru kwiatowego.
OGRODY NA WYSPIE

Druga seria opisów ogrodów pojawiła się na
końcu wędrówki Poliphila, kiedy to po odnalezie-
niu swej ukochanej Polii-Mądrości Bożej odpłynął
wraz z nią na wyspę Wenus. Gdy stali jeszcze na
lądzie, do plaży przybiła łódź z żaglem ze złotolitej
materii (il.5). Żegluga na ogrodową wyspę przy-
brała charakter podróży na Wyspę Błogosławio-
nych według schematu ustalonego jeszcze przez
Meleagra.

7