MIECZYSŁAW MORKA

Przedstawiając zabiegi Janiny i Zbigniewa Karola
Porczyńskich Marek Kwiatkowski pisze: „Dociekliwi,
poddali w laboratoriach zagranicznych wiele obrazów
badaniom rentgenowskim i podczerwieni, analizie pig-
mentów. Czynią tak nadal w imię uczciwości i szukania
prawdy. Rezultaty badań zostały uwidocznione w kata-
logach już wydanych"211. Jeżeli znany historyk sztuki
uznaje te anonimowe, amatorskie publikacje za nauko-
we katalogi tej kolekcji212, to istotnie należy zgodzić się
z jego pejoratywną oceną możliwości naukowych pol-
skich historyków sztuki, jaką w tymże tekście feruje on

kilka wierszy wyżej . Zgadzam się natomiast, że po-
stępowanie w „imię uczciwości i szukania prawdy"
istotnie jest rzeczą wzniosłą, obejmuje bowiem zarów-
no walor moralny jak i imperatyw naukowy, zawarty w
formule ślubowania podczas promocji na stopień na-
ukowy doktora. Mam jednak wątpliwości czy prezen-
towanie zwiedzającym oraz czytelnikom, kupionych w
pełni świadomie kopii jako oryginalnych, bądź warszta-
towych dzieł wielkich mistrzów malarstwa europejskie-
go214, można zaliczyć do szukania prawdy w imię
uczciwości.

Przypisy

Artykuł powstał dzięki pobytom stypendialnym w: (1989 r.)
Londynie, Robert Anderson Fund; (1990 i 1991 r.) Rzymie i
Bolonii, Consiglio Nazionale delle Ricerche; (1992 r.) Rzymie i
Florencji, Fundatio Lanckoroński. Wszystkim tym instytucjom
chciałbym serdecznie podziękować. Nazwy domów aukcyjnych:
Chriestie's, Sotheby's, Phillips i Bohnams, jeżeli nie jest zazna-
czone inaczej, odnoszą się do Londynu. Przypisy ograniczone
zostały do niezbędnego minimum.
1. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Kolekcja imienia Jana
Pawła II z fundacji Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich.
Malarstwo europejskie od XV do XX wieku. Część I. Późny gotyk,
renesans, manieryzm, wczesny barok, 5 listopada - 30 grudnia 1987,
Warszawa. Katalog wystawy bez paginacji. Cyt. dalej: Katalog...
1987.
2. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Kolekcja imienia Jana
Pawła II z fundacji Janiny i Zbigniewa Karola Porczyńskich, War-
szawa 1988. Cyt. dalej: Kolekcja... 1988, nr strony odnosi się do
umieszczonej na niej ilustracji; Malarstwo europejskie od XV do
XX wieku. Kolekcja imienia Jana Pawła II fundacji Janiny i Zbig-
niewa Karola Porczyńskich, Warszawa 1990, na grzbiecie: Kata-
log, bez paginacji i jakiejkolwiek myśli przewodniej układu. Cyt.
dalej: Katalog... 1990.
3. Kolekcja malarstwa europejskiego im. Jana Pawła II Fundacja
Janiny i Zbigniewa Carroll-Porczyńskich, Warszawa 1991, doc. dr
hab. MAREK KWIATKOWSKI, Wstęp s. 5-6 i Informacje o
artystach i obrazach, s. 185-205; dr ZBIGNIEW CARROLL-PO-
RCZYŃSKI, Wstęp s. 7-10 oraz Badanie dzieł, s. 175-184. Także
wersja angielska (The John Paul II Collection of European Pain-
ting. Z. and J. Carroll-Porczyński Fundation) i niemiecka
(Europdische Malerei Galerie «Johannes Paul II» SammlungJani-
na und Zbigniew Carroll-Porczyński). Cyt. dalej: Kolekcja... 1991.
4. Maria z Dzieciątkiem, tempera, deska, 130 x 58,5 cm; Śotheby's,
23 VI 1982, nr 51, szac. 8000-10000 £, nie sprzedany; Katalog...
1987; s. 185. Wszędzie podane „olej" co jest oczywistym błędem.
Określenie „Szkoła Marches" niezbyt szczęśliwe, gdyż region ten
nazywa się Marche, bardziej poprawne „szkoła marchegiańska".
5. Martwa natura, ol. tektura, 29,7 x 39,6 cm; Kolekcja... 1988, s. 231;
Katalog... 1990; Kolekcja... 1991, il,. 147, s. 205.
6. Zob. m.in. Muzeum Narodowe w Warszawie. Malarstwo francu-
skie, niderlandzkie, włoskie do 1600. Katalog zbiorów, opr. J. BIA-
ŁOSTOCKI i M. SKUBISZEWSKA, Warszawa 1979, Kopie nr
203-273, s. 232-250; E. A. SAFARIK, Catalogo sommario della
Galleria Colonna in Roma. Dipinti, Roma 1981, nr 27,52, 99,102,
119,144, 150 i 165; E. A. SAFARIK, G. TORSELLI, La Galleria

Doria Pomphilj a Roma, Roma 1982, nr 48, 50, 51,58, 73, 76, 89,
96,104, 156,167,168,172, 190,191, 205,212, 219,229, 276,277,
306,385 i 403; P.TOMORY, Catalogofthe Italian Paintingbefore
1800. The John andMable RinglingMuseum ofArt, Sarasota 1987,
nr 174-222.
7. Portret Concino Concini'ego, ol. pł. 204,5 x 135,5 cm; Chriestie's,
8 VII 1983, nr 47, szac. 5000-6000 £, wyn 4950 £; Katalog... 1987;
Kolekcja... 1988, s. 102; Katalog... 1991, il. 30 s. 189; J. MICHAŁ-
KOWA, Obrazy mistrzów obcych w polskich kolekcjach, War-
szawa 1992, nr 70; Zob. m.in. Il ritratto italiano dal Caravaggio al
Tiepolo, Bergamo 1911, kat. wyst., s. 74; S. DE VRIES, Jacopo
Chimenti da Empoli, „Rivista d'Arte" XV, 1935, s. 387, nr 52, il.
28; M. A. BIANCHINI, (Jacopo da Empoli „Paradigma" 3, 1980,
s. 129-130) pisze, że atrybucja Jacopo da Empoli nie jest zbyt
pewna; G. ĆANTELLI, Repertorio della pittura fiorentina del
Seicento, Firenze 1983, il. 112, s. 41.
8. Św. Feliks z Kantalicji, ol. pł. 149x 115 cm; Sotheby's, 21 IV 1982,
nr 97, szac. 6000-8000 £, wyn 4950 £; Kolekcja... 1988, s. 91;
Katalog... 1990; Kolekcja... 1991, il. 107, s. 198; J. MICHAŁ-
KOWA, o. c.,nr 163; E. MARTINI, La pittura del Settecento
veneto, Udine 1982, il. 695, s. 530; M. MAGRINI, Francesco
Fontenbasso (1707-1769), Vicenza 1988, il. 40, nr 81, s. 149.
9. Złożenie do grobu, ol. pł. 102,5 x 74,5 cm; Chriestie's, 9 VII 1982,
nr 25, szac. 3000-5000 £, wyn. 4536 £; Katalog... 1987; Kole-
kcja... 1988, s. 37; Katalog... 1990;Kolekcja... 1991, il. 15, s. 187;
J. MICHAŁKOWA, o. c., nr 73 „A. Schiavone ( pracownia)"; M.
MORKA, La sepoltura di Christo diAndrea Schiavone (w:) Księga
ku czci Prof. Jana Białostockiego ( w druku); Obraz w złym stanie
zachowania, przemalowany w dużych partiach, na szyi i barku
Chrystusa oraz szyi anioła zmyte laserunki. Być może dlatego J.
Michałkowa uznała go za dzieło warsztatowe.
10. Ofiarowanie Izaaka, ol. pł. 109 x 86; Sotheby's, 17 XI 1982, nr 42,
szac. 3000 £, wyn. 3520 £; Katalog... 1987; Kolekcja... 1988, s. 66;
Katalog... 1990; Kolekcja... 1991, il. 47, s. 191.
11. P. BIGONGIARI, Tra allegoria e concettismo. La „meraviglia"
interiore e la cultura degli emblemi nel Seicento fiorentino
con alcuni addenda, „Paradigma" 8, 1988 , il. 27, s. 133,
przyp. 3; R. CONTINI, Sulle spartizione del Coccapani: Ales-
sandro Rosi e Luciano Borzone, „Paradigma" 9, 1990, il. 57, s.
157, przyp. 54, wymieniają także obraz nabyty przez państwa
Porczyńskich.
12. Kolekcja... 1991, s. 191.
13. G. CANTELLI, Per Sigismondo Coccapani celebre pittore fio-
rentino nominato il maestro del disegno, „Prospettiva" 7, 1976, s.
26-38; G. CANTELLI, Repertorio... o. c., s. 46-47; E. ACANFO-

24