Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]
Biuletyn Historii Sztuki
— 54.1992
Cite this page
Please cite this page by using the following URL/DOI:
https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0017
DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Artykuły
DOI article:Szafrańska, Małgorzata: Ogrody Poliphila: wczeny ogród renesansowy w świetle "Hypnerotomachii Poliphilii"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0017
OGRODY POLIPHILA
II. 9. Strzyżony bukszpan w ogrodzie trzeciego kręgu wyspy, II. 10. Strzyżony bukszpan w ogrodzie czwartego kręgu wyspy,
drzeworyt, wg F. Colonna, ,,Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r. drzeworyt, wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
Aleje pomiędzy nimi są przykryte trejażami lub
sklepionymi bindażami. Na każdym skrzyżowaniu
jest altana wsparta na czterech jońskich kolumnach
z białego marmuru. Z jednej i drugiej strony alei
znajduje się niski murek [...] wykonany z podobnego
marmuru. Na nim wznoszą się kolumny [...]. W nis-
kim murku, który jest wewnątrz pusty, są posadzone
krzewy róż, pokrywające piękną zielenią przestrzeń
między kolumnami, na których spoczywa architraw,
fryz i gzyms z porfiru szkarłatnego jak koral. We-
wnątrz kwatery, za każdą kolumną, wyrasta inny
krzew różany, który wspina się w górę i całkowicie
przykrywa trejaż [...]. Drogi lub aleje proste [tj.
radialne] przykryte są różami białymi, a okrężne
szkarłatnymi o przednim zapachu. [...]. Każda kwate-
ra ma czworo bram lub wejść24.
Ogrody w jednym kręgu są identyczne, a w oma-
wianych trzech kręgach bardzo podobne. Są to więc
tylko trzy odmiany takiego samego ogrodu. Jego
powierzchnię porastają zioła. W centrum wznosi się
jakiś wymyślny twór ze strzyżonego bukszpanu.
Natomiast w narożnikach rośnie po jednym, for-
mowanym drzewku owocowym. Wszystkie te drze-
wa we wszystkich ogrodach mają takie same roz-
miary, choć w każdym kręgu korona ich jest inaczej
strzyżona. Pokryte są — na sposób rajski — równo-
cześnie kwiatami i owocami25.
Na środku każdego ogrodu w pierwszym kręgu
wznosi się fonanna z jaspisu. Posadzony w każdej
wazie bukszpan stanowi podstawę wielkiej roślinnej
konstrucji wieńczącej całość (il.7). W centrum tej
obudowy umieszczono fontannę (cztery węże sple-
9
II. 9. Strzyżony bukszpan w ogrodzie trzeciego kręgu wyspy, II. 10. Strzyżony bukszpan w ogrodzie czwartego kręgu wyspy,
drzeworyt, wg F. Colonna, ,,Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r. drzeworyt, wg F. Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili", 1499 r.
Aleje pomiędzy nimi są przykryte trejażami lub
sklepionymi bindażami. Na każdym skrzyżowaniu
jest altana wsparta na czterech jońskich kolumnach
z białego marmuru. Z jednej i drugiej strony alei
znajduje się niski murek [...] wykonany z podobnego
marmuru. Na nim wznoszą się kolumny [...]. W nis-
kim murku, który jest wewnątrz pusty, są posadzone
krzewy róż, pokrywające piękną zielenią przestrzeń
między kolumnami, na których spoczywa architraw,
fryz i gzyms z porfiru szkarłatnego jak koral. We-
wnątrz kwatery, za każdą kolumną, wyrasta inny
krzew różany, który wspina się w górę i całkowicie
przykrywa trejaż [...]. Drogi lub aleje proste [tj.
radialne] przykryte są różami białymi, a okrężne
szkarłatnymi o przednim zapachu. [...]. Każda kwate-
ra ma czworo bram lub wejść24.
Ogrody w jednym kręgu są identyczne, a w oma-
wianych trzech kręgach bardzo podobne. Są to więc
tylko trzy odmiany takiego samego ogrodu. Jego
powierzchnię porastają zioła. W centrum wznosi się
jakiś wymyślny twór ze strzyżonego bukszpanu.
Natomiast w narożnikach rośnie po jednym, for-
mowanym drzewku owocowym. Wszystkie te drze-
wa we wszystkich ogrodach mają takie same roz-
miary, choć w każdym kręgu korona ich jest inaczej
strzyżona. Pokryte są — na sposób rajski — równo-
cześnie kwiatami i owocami25.
Na środku każdego ogrodu w pierwszym kręgu
wznosi się fonanna z jaspisu. Posadzony w każdej
wazie bukszpan stanowi podstawę wielkiej roślinnej
konstrucji wieńczącej całość (il.7). W centrum tej
obudowy umieszczono fontannę (cztery węże sple-
9