ARCHITEKCI FONTANOWIE

13. R. AFTANAZY, o. c., t. II B, s. 197.
14. J. WINIEWICZ, Biografia i działalność artystyczna Pawła Fon-
tany w świetle rachunków dworu Sanguszków, „Biuletyn Historii
Sztuki" 3/4, 1987, s. 326.
15. R. AFTANAZY, o.c., t. V, cz. II, Dawne woj. wołyńskie, War-
szawa 1988, s. 2.
16. Hipotezę o autorstwie Pawła Fontany w odniesieniu do pałacy-
ku w Annopolu wysunął AFTANAZY, o. c., t. V, cz. II, s. 2.
17. BARTCZAKOWA, o. c., s. 275.
18. AFTANAZY, o. c., cz. II, t. V, s. 2 zamieszcza opis tego pałacu.
19. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 10; por. też
J. WINIEWICZ, Architekt włoski zwyczaju polskiego, Kamena,
Kwartalnik Kresowy, Nr 2, 1990, s. 15.
20. WINIEWICZ, Biografia i działalność, s. 235.
21. W tym czasie, tj. w latach 1754 - 1760 Jakub Fontana przebu-
dowuje pałace Mniszchów w Waszawie i jednocześnie wznosi
szpital Dzieciątka Jezus (BARTCZAKOWA, o. c., s. 127,183).
22. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 14.
23. BARTCZAKOWA, o. c., s. 76.
24. Pobyt Fontany w Krakowie w roku 1763 i następnym wiązał się
z zamiarem bpa Sołtyka powierzenia mu wybudowania mauzole-
um przy katedrze wawelskiej; jako architekt Skarbu Koronnego
dokonywał ponadto oględzin zamku wawelskiego w związku z
planowanym jego remontem (BARTCZAKOWA, o. c., s. 198).
25. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 15. Dalej w
liście pyta Knackfus Sanguszkową, czy zdecydowana jest konty-
nuować robote Ogrodu Szymanowskiego, którego projekt sporzą-
dził; poza tym upomina się o wypłatę zaległej należności wg
kontraktu za I kwartał.
26. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 20.
27. Chodzi tu zapewne o rektora kolegium pijarów, z którymi kon-
takty datują się od 1729 roku, z tegoż roku pochodzi list Jakuba
Fontany do rektora kolegium w Łowiczu. W latach 1742 - 1754
Fontana wznosił ponadto warszawskie Collegium Nobilium
(BARTCZAKOWA, o. c., s. 19, 56).
28. Dla niego przebudowywał Jakub Fontana pałac przy ul. Miodo-
wej w Warszawie; początek prac przypada na rok 1757, kiedy Jan
Mniszech ustąpił stary pałac przy Senatorskiej bratu Jerzemu
(BARTCZAKOWA, o. c., s. 127).
29. Cześnik koronny od 1754 roku (BARTCZAKOWA, o. c.,
s. 73).
30. Koniec prac Fontany przy pałacu w Radzyniu przypada na rok
1759 (BARTCZAKOWA, o. c., s. 87).
31. BARTCZAKOWA, o. c., s. 178.
32. WINIEWICZ, Biografia i działalność, s. 326.
33. Jak wyżej, s. 326-327.
34. Por. przypis 25.
35. BARTCZAKOWA, o. c., s. 75.
36. Tamże, s. 84.
37. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 17, list z 29
września 1760, wysłany z Antoninów, podpisany: J. Malczewski.
38. Por. przypis 25.
39. ŁOZA, o. c., s. 148.
40. List z dnia 21 maja 1726, wysłany z Grodna, podpisany: D.
Fontana AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 1.
Wiadomość o nim podała D. MISZCZAK, Kalendarium prac
Pawła Antoniego Fontany we Włodawie, Roczniki Humanistyczne
KUL, XVIII, 1970, z. 5, s. 63. Dotyczy onfabrykipałacu Grodzień-
skiego: (...) kiedy mię zaszedł rozkaz Jaśnie Oświeconego Księcia
JMci abym czynił rewizią około pałacu zaczętego grodzieńskiego
tedy to donaszam (...) że cała dispozitia tego abrisa bardzo niedo-
brze tak w sieniach jako też stołowa izba i pokojów bez żadnej
wygody i aparenciej acz wielkim kosztem bo gdyby na dobrą dispo-
zitią abrisu za tym samym kosztem mogło by był większy pałac.
Strony zaś materiałów jako to cegła i wapna to donaszam że
potrzeba dla dokończenia tey fabriki jeszcze cegieł dwakroć sto (?)
tysięcy.
41. ŁOZA, o. c., wyd. II, Warszawa 1930, s. 87.

42. Dla porównania - do przebudowy pałacu Antoniego Lubomir-
skiego za Żelazną Bramą, wznoszonego w latach 1760 - 1762
przez Jakuba Fontanę potrzebowano 452 tys. sztuk cegły (BART-
CZAKOWA, o. c., s. 142).
43. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 6.
44. Archiwum Sanguszków, teka 10/15: list; podpisany: Jan Wdowi-
szewski.
45. AP na Wawelu, Archiwum Sanguszków, teka 10/15, listy pisane
z Grodna, podpisane: Jan Wdowiszewski.
46. Patrz aneks.
47. W Archiwum Sanguszków, sygn. 788 (AP na Wawelu) zacho-
wał się dokument zatytułowany Punkta wyszczególniające (...)
Pałacu i Jurydyki w Grodnie sytuowany potrzeby (...), noszący datę
10 września 1791; dotyczy on stanu zabudowań pałacowych i jest
w nim mowa o drewnianym pałacu: Pałac Drewniany z Officyną i
Stayniami w iakiej zostaią sytuacyi. Inwentarz dostatecznie powia-
da, że pod pałacem podmurowanie wyciąga reparacyi, że Ófficyny
bliskie upadku (...) Staynie ze szczętem z Wozownią y spichlerzem
ruynuią się (...).
48. AP na Wawelu, Archiwum Sanguszków, teka 10/15, Jan Wdo-
wiszewski do Sanguszki 12 lipca 1725.
49. AP na Wawelu, Archiwum Sanguszków, teka 10/15.
50. AP na Wawelu, Archiwum Sanguszków, teka 10/15.
51. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 2.
52. Jak wyżej.
53. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 6; z tego li-
stu wiadomo, że w skład całego zespołu oprócz pałacu, oficyn
mieszczących stajnie, wozownię, kuchnię wchodził folwark, staw
rybny, ogród włoski ze wszystkiemi do stołu ingrediencyami.
54. Jak wyżej.
55. Jak wyżej.
56. AP na Wawelu, Korespondencja Sanguszków, sygn. 3.
57. ŁOPACIŃSKI pisze, że w 1726 roku jakiś nieznany z imienia
Fontana (przypuszcza, że chodzi tu o Józefa) wymieniony jest
jako architekt cerkwii w Grodnie (o. c., s. 67).
58. Informację o tym fakcie jak również obszerny wypis archiwalny
z Xiąg Grodzkich Powiatu Grodzieńskiego, przechowywanych w
Centralnym Państwowym Archiwum Akt Dawnych w Moskwie
zawdzięęzam uprzejmości ks. Jerzego Paszendy SJ, któremu skła-
dam bardzo serdeczne podziękowanie. Jego praca o kościele
pojezuickim w Grodnie referowana była w 1989 roku w Warsza-
wie oraz 27 listopada 1991 roku w ramach odczytu w siedzibie
Oddziału Krakowskiego SHS.
59. AGAD, Archiwum Radziwiłłówskie, dz. V, sygn. 1738. List ad-
resowany jest do Radziwiłła (najprawdopodobniej Michała Kazi-
mierza), nosi datę 13 sierpnia 1738, a podpis brzmi D. Fontann
(dalej ubytek karty).
„Jaśnie Oświecony JMci Xże Panie Moy
Rozkazowi pełniąc [?] Waszej Xcej WMci posyłam Planta całego
Pałacu [?] oraz Nowi Abris z Faciatą od Rynku do upodobania
Waszej Xcia Mci ieżeliby w czym się nie będzie zdawało proszę
nanotować y nazad przysłać to poprawić mogę do woli y gustu
Waszej Xcia Wmci. Także zostaią koszta materiałów. Robotę którę
mam sam przystawić [?] y które masz Wasza Xcia Mść kazać
przystawić. Jeżeliby w tym wola była tedyby trzeba iako nayprędzey
zakonkludować abym mogł temy czasami przysposabiać się około
materiałów dla przyszłej wiosni czekać będę wiadomości od Waszej
Xcia WMci mnie zaś Łasce y Respektowi Pańskiemu Waszey Xcia
WMci oddawszi się piszę być Jaśnie Oświeconego Waszej Xcia Mci
Nayniższym sługą
D. Fontann."
60. W. SCHLEMULLER, Diariusz podróży polskiej na sejm gro-
dzieński roku Pańskiego 1752 odbytej, Wilno 1912, s. 10.
61. J. JODKOWSKI, Grodno, Wilno 1923, s. 109.
62. A. JAŚKIEWICZ, Zarys działalności o. Konstantego Moszyń-
skiego (Biuletyn Historii Sztuki XXX, 1968, nr 3, s. 413; D.
MISZCZAK, Kalendarium, s. 63 pisze, że „chodzi tu być może o
Fontanę Józefa III, który budował w Wilnie i okolicy oraz Grod-

59