ZOFIA KRZYMUSKA-FAFIUS






nWi^[

11. 4. Ołtarz główny, Szczecin, kościół p.w. św. św. Piotra i Pawła, (zaginiony). Fot. MNS
III. 4: Maitre autel, Szczecin, eglise Saints-Pierre-et-Paul, (disparu). Photo MNS






Jak analiza ołtarza z Dąbia wykazała, indywidual-
nym kształtowaniem formy wyróżnił się autor grup apo-
stołów z predelli. Swymi pracami dowiódł on znajomości
sztuki południowoniemieckiej oraz nadreńskiej. Wyda-
je się zarazem, że w środowisku Szczecina był on kon-
tynuatorem działalności warsztatu ołtarza z Dąbia. Spod
jego dłuta wyszła też niewątpliwie, przez H. Bethe uz-
nana jako dzieło Jorga Lederera, wdzięczna postać nie-
ustalonej świętej z kościoła św. Gertrudy w Szczecinie '6.
Do pozostałych dzieł, których forma stylowa nie
odbiega od głównych fragmentów pasyjnych ołtarza z
Dąbia należy grupa Pieta z Buku koło Szczecina oraz
ołtarz z Brwic koło Chojny18. W jego części centralnej,
jedna nad drugą, umieszczono dwie płaskorzeźby ze
scenami Opłakiwania Chrystusa i Złożenia do grobu
podczas gdy na awersach znalazły się w podobnym ukła-
dzie po dwie figury: św. Anny Samotrzeć i św. Katarzyny
Aleksandryjskiej oraz św. Walentego i nieustalonej św.
Dziewicy. Analogicznie do rozwiązania plastycznego
scen pasyjnych z Dąbia głębia płaskorzeźb z Brwic jest
ograniczona, natomiast modelunek manierystyczny po-
staci wskazuje na późniejsze powstanie dzieła. Na uwa-
gę zasługuje jednak realizacja figur bocznych, w których
rzeźbiarz operuje ekspresyjnym modelunkiem fałd o

szeroko zarysowanych konchach na powierzchni płasko
zbudowanych brył postaci.
Charakter ten wydaje się być konsekwencją formy
stylowej figur centralnych ołtarza św. św. Piotra i Pawła
i zapowiedzią formy, reprezentowanej przez pochodzą-
cą z kościoła w Wołczkowie, a przechowywaną w zbio-
rach muzealnych w Szczecinie, figurę Matki Boskiej
Bolesnej (il. 7) . Wydłużony owal Jej twarzy nawiązuje
do typu Madonny z ołtarza św. św. Piotra i Pawła,
modelunek szat nabiera jednak szczególnego wyrazu.
Płaszcz, o kontrastujących formach gniecionych grzbie-
tów fałd i powierzchni sferycznych, odwija się u dołu
płaskimi konchami. Maria wdzięcznie skłaniając głowę,
gestem nabożnego skupienia przyciska splecione dło-
nie ku piersi. Drążenie odwrocia świadczy o ołtarzowym
charakterze figury przynależnej do nieznanej Grupy
Pasyjnej. Porównanie z analogiczną treściowo rzeźbą ze
Stargardu (il. 3a) uwidacznia zachodzące w środowisku
Szczecina przemiany stylowe. Modelunek płaszcza za-
miast uwypuklać budowę postaci i podkreślać jej skon-
trapostowaną postawę tworzy na powierzchni pionowo
opadającej sukni płasko, bezcieleśnie potraktowanego
korpusu formę abstrakcyjnie zmiętych fałd. Kontrapost
zastąpiony został frontalnym ustawieniem postaci, zaś

16